24 Nisan 2015’te ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi NASA ve Avrupa Uzay Ajansı ESA Hubble Uzay Teleskobu’nun uzaya fırlatılışının 25. yılını kutlayacak.
1970’li yıllarda, NASA ve ESA atmosferin bulanıklık etkilerinin aşıldığı ve her zamankinden daha net evrene ait görüntülerin elde edilebileceği bir uzay teleskobu yapmayı planlamaya başlamışlardı. Bu fikir, 1990 yılında ise gerçeğe dönüşmüştü. Hubble’ın oldukça hızlı düzeltilen ana aynasındaki kusura rağmen beklentilerin çok üzerinde insanlık Hubble Uzay Teleskobu’ndan faydalanmış oldu.
Hubble Uzay Teleskobu düşündüğümüzden daha geriye evrenin ilk yıllarının derinliklerini araştırmamızı sağladı. Bu araştırmalar evrenin genişlemesinin hızlandığının keşfinde ve uzak yıldızlar etrafındaki gezegenlerin atmosferlerinin incelenmesinde kritik bir rol oynadı.
Hubble Uzay Teleskobu’nun 25. yılı nedeniyle bu yazımızda Hubble’ın elde ettiği görüntülerden bir derleme hazırladık.
Bereli Jüpiter
1994 yılında Hubble Uzay Teleskobu, Jüpiter’in atmosferinde haftalarca yara izi gibi duran görüntüdeki karanlık lekeleri gözlemledi. Bu lekeler Shoemaker-Levy 9 isimli bir meteorun gezegene çarpmasıyla oluşmuştu.
Yeni bir ışık
2003 yılında Hubble Uzay Teleskobu tarafından elde edilen bu Satürn’ün atmosferi ve halkalarına ait görüntüde oluşan bu görüntü halka ve atmosferdeki parçacıkların saçılmaları sonucu oluşan ultraviyole ışık görülmektedir. Satürn halkaları Dünya’ya göre maksimum olan eğimde olduğunda bu görünüm oluşuyor.
Plüto’nun uyduları
Hubble Uzay Teleskobu 2005-2012 yılları arasında Plüto civarında dört yeni uydu keşfetti. Photo: NASA, ESA, M. Showalter/SETI
Yeni Dünya
Hubble 2004 ve 2006 yılları arasında yıldızı etrafında hareketi sırasında Fomalhaut b ötegezegenini gözlemledi. Bu fotoğraf Güneş Sistemi dışındaki bir gezegenin ilk görüntülerinden biri oldu. Photo: NASA/ESA
Yeni Doğanlar
Hubble’ın bu görüntüsünde 7500 ışık yılı uzaklıktaki Carina Nebulası’ndaki bir yıdız oluşum alanı ve yeni doğan yıldızların püskürttüğü gaz jetleri. Photo: NASA, ESA, M. Livio
Potansiyel Gezegen
Orion Nebulası içinde, Hubble daha yeni oluşmakta olan bir yıldız sisteminin karanlık disklerini gördü. Disklerin etrafından şok dalgaları ve meteor benzeri kuyruklar nebuladaki büyük kütleli yıldıza yakındır. Photo: NASA, ESA, L. Ricci/ESO
Kelebek Etkisi
3800 ışık yılı uzaklıktaki Kelebek Nebulası’nda ölmekte olan bir yıldızdan püsküren koni biçimindeki gazlar görülüyor. Yıldız kalın bir toz halkasının arkasındadır. Photo: NASA, ESA, Hubble SM4 ERO Team
Dökülen Katmanlar
Hubble Kedinin Gözü Nebulası’nda kabarcıklar ve halkalar biçiminde karmaşık bir düzen oluşturarak 1500 yıl süren patlama sonrası atmosferini tüketen güneş benzeri bir yıldızı da görüntüledi. Photo: NASA, ESA, HEIC
Kararsız Yıldızlar
Eta Carinae ikili yıldız sistemindeki kararsız büyük yıldızdan dışarıya doğru gaz çıkışının olduğu bu görüntü de bir Hubble gözlemidir. Bu püskürme ilk olarak 180 yıl kadar önce Dünya’dan görülmüştü. Photo: NASA, ESA
Uzaklar
Yakınımızdaki sarmal galaksilerden görünür evrenin kenarına yakın güçsüz kırmızı lekelere kadar, Hubble Aşırı Derin Alan’a yaklaşık 5500 galaksi sığıyor. Photo: NASA; ESA
Gökhan Atmaca, Bilim Uzmanı (MSc.)
Takip: twitter.com/kuarkatmaca
İletişim: facebook.com/anadoluca
Kaynak:
- http://www.spacetelescope.org/Hubble25/
- https://www.sciencenews.org/article/celebrating-25-years-hubble-space-telescope