Eliptik ve spiral (sarmal) galaksilere benzeyen çoğu galaksilerin tersine ESA ve NASA’nın elde ettiği bu yukarıda gördüğünüz galaksi temiz yani net bir şekle uymamaktadır. Yıldız sistemlerinin yaklaşık dörtte biri benzer şekilde belirsiz bir biçim alırlar ve bu galaksiler düzensiz galaksiler olarak adlandırılırlar. Aslında bu tür düzensiz galaksiler bizim gözlemlediğimiz galaksilerin sadece yüzde 3’ünden çok farklıdır.
Düzensiz galaksilerin çok sayıda ortak özelliklere sahip olduğunu söyleyemeyiz. Ancak genelde bu galaksiler galaksi çarpışmaları ya da yakın galaksi geçişlerinin bir sonucu olarak oluşuyorlar. Düzensiz galaksiler arasında “yıldızpatlaması galaksisi” (İng. starburst galaxy) adı verilen bir tür vardır ve bu tür galaksiler kısa bir sürede doğmuş çok sayıda yeni yıldız gibi parlak bir şekilde parlamaktadır. Yukarıdaki görüntü aslında bu tür galaksilere örnek sayılabilir.
Genellikle düzensiz galaksiler galaksiler arasındaki çarpışmaların yoğun olduğu yerlerde gruplar veya kümeler halinde bulunsalar da bazı düzensiz galaksilerin neden çok garip göründüğüne gökbilimciler anlam veremiyorlar.
Düzensiz galaksiler ile ilgili yaygın kanı ise bu düzensiz galaksilerin bir zaman sarmal ve eliptik galaksiler oldukları ama sonraları bahsedilen galaksiler arası çarpışmalar gibi nedenlerle kütleçekimsel çekimdeki bozukluklar nedeniyle bozulmuş olabilecekleridir.
Düzensiz galaksiler için bahsedebileceğimiz başka bir yaygın özellik bu galaksilerin bol miktarlarda gaz ve tozdan oluşmaları olabilir. Ancak bunun cüce düzensiz galaksiler adı verilen türleri için doğru değildir.
Digitized Sky Survey 2 tarafından elde edilen iki fotoğrafın birleştirilmesiyle elde edilen Küçük Magellan Bulutu’na ait görüntü.
Magellan Bulut galaksileri ilk olarak düzensiz galaksiler olarak sınıflandırılmıştı ama sonraları Büyük Magellan Bulutu SBm türü yani bir tür çubuklu sarmal galaksi olarak yeniden sınıflandırıldı. Yine de Küçük Magellan Bulutu için düzensiz galaksi olarak sınıflandırılmaya devam edildi. Bu Bulut lm galaksileri adı verilen sarmal yapılar içermeyen düzensiz galaksiler arasında sınıflandırılmaktadır.
Gökhan Atmaca, MSc.
Takip: twitter.com/kuarkatmaca
İletişim: facebook.com/anadoluca
Referanslar:
Popular Science
Sloan Digital Sky Survey
https://en.wikipedia.org/wiki/Irregular_galaxy
