Zaman yolculuğu “Back to the Future” ve “Looper” gibi bilim-kurgu filmlerinde geçmişi değiştirmenin bir yolu olarak genellikle sunulur. Bugünlerde araştırmacılar herhangi bir şeyin mükemmel kopyalarını klonlayabilmek gibi etkileyici bir özelliğe sahip olabilecek bir çeşit zaman makinesi öne sürdüler.
Biz aslında ileriye doğru akan zamanda birer zaman yolcusuyuz. Ancak, bilim insanları evrende zaman ve uzayın dokusunu manipüle ederek zamanda geriye gitmemizin mümkün olabileceğini düşünmekteler. Evrendeki tüm kütle uzay-zamanı kütleçekim etkisiyle eğer, büker. Fizikçiler uzay ve zamanın dokusunu bozabilen (büken) zaman makineleri tasarladılar. Bu uzay-zaman dokusunun bozulması “kapalı zamansal eğriler” olarak bilinen döngüleri oluştururlar. Bu döngülerde de zaman çizgileri aslında kendi üzerinde kıvrılır.
Bu uzay-zaman eğrilikleri kurt delikleri sayesinde gelişebilirler. Kurt delikleri de teoride uzay ve zamanda herhangi bir yere veya başka bir evrene yolculuk yapmaya olanak sağlayan tüneller olarak tanımlanabilir. Albert Einstein’ın genel görelilik teorisi tarafından izinli olan kurt deliklerinin pratikte uygulanabilir olup olmadığı ayrı bir konudur.
Bu tür bir zaman makinesinin önemli bir sınırlaması herhangi bir zaman yolcusunun geriye gitmek için kullanacağı bu zaman makinesinin inşa edilmesinden önceki zamana yolculuk yapamayacak olmasıdır. Bu tür bir zaman makinesi ile zaman makinesinin inşa edildiği zamandan sonraki herhangi bir zamana gelecekten geri gidilebilir.
Kuantum fiziğinde no-cloning teoremi zaman yolcusunu geçmiş zamanda kendisiyle karşılaşmasında bir komplikasyon oluşturur. Bu teorem, herhangi bir parçacığın aynı kopyalarının oluşturulmasını yasaklamaktadır.
Klasik fizikte, bir şeyin her şeyiyle mükemmel bir kopyası oluşturulabilir ve aynı düzende aynı bileşenleri yeniden düzenlenebilir. Ancak, kuantum fiziğinin tuhaf dünyasında bir cismin bir defada her detayını ölçemezsiniz. Bu tamamen Heisenberg Belirsizlik İlkesi ile ilgilidir. Çünkü bu ilkeye göre, bir parçacığın hem momentumunu hem de konumunu aynı anda ölçemezsiniz!
Image credit: RodgerCEvans via flickr | http://bit.ly/19pUEpw
Yaklaşık 25 yıl önce, Oxford Üniversitesi’nde teorik fizikçi David Deutsch kapalı zamansal eğrilerin bu no-cloning teorisini aslında ihlal edebileceğini öne sürdü. Yani bu kapalı zamansal eğriler mükemmel kopyalara izin veriyor. Şimdi bilim insanları bu düşüncenin doğru olduğuna dair bulgularını Physical Review Letters dergisinin 8 Kasım 2013 sayısında yayınlandılar.
Bu araştırmayı anlamak için, 2000 yılında bir zaman makinesi inşa edildiğini düşünelim. 3000 yılında bu zaman makinesi içine bir mektup yerleştirelim ve daha sonra 3000’den geriye 2000 yılına kadar bu mektup herhangi bir yılda alınabilir. Mektup açısından bakıldığında, bu mektup zaman makinesi içinde gelecekteki bir kurt deliğinin ağzındadır ve geçmişte kurt deliğinin diğer ağzına gelmiş olur.
Louisiana State Üniversitesi’nden teorik fizikçi Mark Wilde ve çalışma arkadaşları bu senaryonun önceden düşünüldüğünden daha karmaşık olabileceğini buldular. Bir kurt delikten oluşan zaman makinesi yerine, zaman makinesinin çok sayıda kurt deliğini ihtiva edebileceğini düşünüyorlar. Böylece zaman makinesinin yapılma anı ve geleceği arasındaki her bir zamanda her bir nokta bu kurt deliklerine karşılık gelmiş olacak. Dolayısıyla 3000 yılında bir kutu içine konan mektup 2999 yılında bir kurt deliğinde çıkabilir, eş zamanlı olarak kurt deliği içinde geri gidebilir ve 2998 yılında da ortaya çıkabilir ve buna benzer olarak diğer yıllarda da.
Bu durum üzerine Wilde şunları söylüyor: “Tüm kurt deliklerden 1000 farklı parçacık ortaya çıkıyor gibi görünüyor ama aslında onlar en başta gönderilen parçacığın aynısı! Bu kurt deliklerinden ortaya çıkanlar ve zamanda geriye gönderilenlerin hepsi geçici kopyalar.”
Araştırmacılar zaman makinesi içinde zamanda geriye yolculuk yapan yolcuyu ya da bir şeyi, zaman makinesi yeterli bir doğrulukta mükemmel bir kopyasını yapıp o cisim ya da yolcunun kuantum ayrıntılarını taradığının mümkün olduğunu keşfettiler.
Zaman makinesinde yolculuk yapan bir cisimden yapılan kopyalamanın doğruluğunun zamandaki farklı noktalardan erişimi olan zaman makinesinin kurt deliklerinin sayısına bağlı olduğu ifade ediliyor. Daha fazla karadelik daha fazla geçici kopyaya erişmiş olur. Bu cismin yeterince geçici kopyası ile, zaman makinesinin dışında bu cismin mükemmel bir kopyasının yapılabileceğini söylüyor araştırmacılar.
Zaman yolculuğunu hayal ederken, zamanda yolculuk sırasında kopyalanacağınızı hiç düşünmüş müydünüz? Eğer bir gün zamanda yolculuk olacaksa, böyle yan etkileri de olabilir belki de.
Gökhan Atmaca, MSc. facebook.com/anadoluca | twitter.com/kuarkatmaca
Kaynak:
http://www.insidescience.org/content/proposed-time-machine-could-also-clone-objects/1533
