Günümüzden 5 milyar yıl sonra Güneş’e ne olacak? Bu muhtemel son Güneş Sistemi’ndeki gezegenlere ve tabii ki Dünya’ya nasıl etki edecek?
Bunu yanıtlamak için Belçika’dan bir grup gökbilimci bizden 208 ışık yılı uzaklıkta bulunan L2 Puppis adı verilen uzak bir yıldıza gözlerini diktiler. Çünkü bu yıldız bizim Güneşimizin bir kırmızı deve dönüştüğü vakit neler olabileceği hakkında bazı ipuçları verebilir. Aslında önceki gözlemlerden elde edilen bulgular bazı öngörülerde bulunmamızı sağlıyor. Güneş’in beş milyar yıl sonunda günümüzden yüz kattan fazla genişleyerek kırmızı bir deve dönüşeceğini ve bunun da beraberinde çok güçlü yıldızsal bir rüzgarla şiddetli bir kütle kaybını getireceğini biliyoruz. Bu dönüşümün sonucunda ise Güneş yedi milyar yıl sonra küçük bir beyaz cüce yıldıza dönüşecek. Bu durumda büyüklüğü yaklaşık Dünya kadar ama çok daha ağır olacak. Bu araştırmayı yapan gökbilimcilerden Dr. Leen Decin, bu durum için her zaman söylenegelen örneği ekliyor, “bir çay kaşığı beyaz cüce yıldız malzemesi 5 ton ağırlığına karşılık gelir.”
Söyleyebilirim ki, Güneş’in böyle bir sonla karşılaşacağını çoğumuz biliyor ama bir araştırma grubunun bir teleskoba bakarak ve ilk elden bunun nasıl olacağını görmesi ilk kez oldu. Leuven Üniversitesi’nden gökbilimciler Güneş’in ikizi sayılabilecek bu yıldızı kullanarak Güneş Sistemi’nin geleceğine tanıklık ettiler ve aslında sürdürecekleri gözlemlerle bu tanıklığa devam ediyorlar. Görünen o ki, işler hiç de iç açıcı değil.
Gökbilimciler L2 Puppsi yıldızının yaklaşık 10 milyar yıl yaşında olduğunu ve 5 milyar yıl kadar önce bu yıldız Güneş’in bugünkü hâlinin neredeyse mükemmel bir ikizi gibiydi. Aynı kütleye sahipti. Şimdi bu kütlenin üçte birini kaybetmiş durumda. Aynı şeyin yakın gelecekte bizim Güneş’e de olmuş olacak.
66 radyo anteninin birleştirilerek yapılan 16 kilometre çapa sahip en güçlü radyo teleskoplarından biri olan Avrupa Güney Gözlemevi’nin Şili’deki Atacama Büyük Milimetre/Milimetrealtı Teleskop Dizisi’ni kullanan gökbilimciler L2 Puppis yıldızını daha hassas bir şekilde inceleyebildiler. Bu hassas inceleme L2 Puppis ve Güneş’in kaçınılmaz kaderi arasında bağlantılar kurulmasını sağladı.
Güneş’in sonunun yanı sıra, en büyük ve zor sorulardan birisi onun etrafında dönen gezegenlere ne olacak? Özellikle de, bildiğimiz kadarıyla, yaşamın tek var olduğu gezegenimize?
Tek başına Dünya’ya ne olacağı gerçekten belirsiz bir konu. Elbette Dünya üzerindeki bize ve diğer canlı yaşam için hiç de iyi şeyler olmayacağı aşikâr.
Güneşimiz giderek büyüyecek ve daha parlak olacak, bu durumda muhtemelen Dünya’daki yaşam yok olacak. Ancak bilim insanlarının ilgilendiği ve merak ettiği konu, Dünya kayalık bir gezegen ve bu kaya çekirdeği Güneş kırmızı bir deve dönüştüğünde, ona karşı hayatta kalabilecek mi? Hatta Güneş bir beyaz cüce yıldıza dönüştüğünde hâlâ onun yörüngesinde devam edebilecek mi?
Merkür ve Venüs ise muhtemelen Güneş kırmızı dev halini aldığında büyüyen yıldızın içinde kalıp yok olacaklar. Dünya’nın ve geri kalan gezegenlerin kaderini daha iyi anlamak için gökbilimcilerin elinde bir fırsat var gibi görünüyor. Yapılan gözlemlerde, L2 Puppis yıldızının yörüngesinde ve yaklaşık 300 milyon kilometre uzağında kayalık bir gezegen var. Bu uzaklık Dünya ve Güneş arasındaki mesafenin yaklaşık iki katı. Astronomy and Astrophysics dergisinde araştırmacıların yayınlanan makalesinde bu sistemin nasıl göründüğüne ilişkin bir görsel var ve aşağıda inceleyebilirsiniz.
P. Kervella
Gökbilimciler gelecek aylarda bu gezegeni inceleyebilmeyi umuyor. Onların bu gözlemlerinden elde edilecek bulgular, mavi gezegenimizin ve Güneş Sistemi’nin uzak geleceğine dair yeni bilgiler sunacak.
Gökhan Atmaca, MSc.
Takip: twitter.com/kuarkatmaca
İletişim: facebook.com/anadoluca
Referanslar:
ScienceAlert
http://www.kuark.org/2013/11/gunes/
