Mars gibi bir gezegene yapılacak bir yolculuğun en zorlu kısmı karaya iniş yapmaktır. Hızınızı yavaşlatmanızı sağlayacak kalın bir atmosfer yoktur hatta buna rağmen bir nebze zararsız inişi sağlayacak bir okyanus yoktur. Dolayısıyla burada bilim ve mühendislik ince detaylara sahiptir. Ne var ki, uygulamada her zaman problemler yaşanma riski vardır. Her ne kadar ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi NASA daha önce Mars’a Curiosity, Opportunity, Spirit araçlarını sağ salim indirmeyi başarsa da görünen o ki Avrupa Uzay Ajansı’nın Mars’a gönderdiği ExoMars projenin bir parçası olan Schiaparelli iniş aracı Mars yüzeyinde çarpmanın etkisiyle patlamış gibi görünüyor.
21 Ekim 2016’da NASA’nın Mars Yörünge Keşif aracının yörüngeden çektiği görüntüleri paylaştı. Bu görüntülerde iniş aracının çarpışma yerinde işlerin iyi gitmediğini gösteren emareler var. Aşağıdaki görselde aynı bölgeye ait 29 Mayıs 2016 görüntüsü ile 20 Ekim 2016 görüntüleri kıyaslanıyor. Yüzer üzerinde gördüğünüz nokta büyüklüğündeki karaltı saatte 290 kilometre hızla yüzeye yaklaştığı tahmin edilen Schiaparelli iniş aracının oluşturduğu bir krater gibi görünüyor. Roket yakıt tankların hala neredeyse dolu olduğu düşünüldüğünde (çünkü son gelen verilere göre bu itici roketler ateşlenmemiş) bu hızla orada bir patlamanın gerçekleşme ihtimalini kuvvetlendiriyor.

Credit: NASA/JPL-Caltech/MSSS
Yukarıdaki görüntüde ayrıca parlak bir kısım var orası 12 metrelik paraşütün boyutları ile örtüşüyor ve ayrıca karanlık nokta da 15’e 40 metrelik iniş aracının boyutları ile benzerliğe sahip.
Avrupa Uzay Ajansı 19 Ekim 2016’da Schiaparelli iniş aracının Mars yüzeyine iniş yapmayı denediğini ama iniş sırasında tam da beklenen yüzeye dokunuştan 1 dakika öncesinde iletişimin koptuğunu, uzay aracından haber alamadıklarını duyurmuşlardı. ExoMars projesinin bu misyonu iki uzay aracını içeriyordu, Gaz İzleme Yörünge aracı ve Schiaparelli iniş aracı. Schiaparelli iniş aracının görevi ExoMars projesinin 2021 yılında gerçekleşecek ikinci aşaması için güvenli yer tespiti yapmaktı. Gaz İzleme Yörünge aracı ise Mart 2018’de belirlenen yörüngesini alarak iki yıllık resmi bilimsel görevine başlayacak. Bu görüvenin ana amacı Mars’ın atmosferindeki metanın ve diğer düşük miktardaki gazların kökeninin anlaşılmasına yardımcı olmaktır.
Umarım gelecek uzay misyonlarında bu istenmeyen olay tekrar yaşanmaz, çünkü bu tür projeler büyük emeklerle gerçekleştiriliyor ve bu emeği harcayan insanlar karşılığını gerçekten görmek istiyorlar.
Gökhan Atmaca, MSc.
Takip: twitter.com/kuarkatmaca
İletişim: facebook.com/anadoluca
Referanslar:
http://www.space.com/34472-exomars-mars-lander-crash-site-photos.html
https://en.wikipedia.org/wiki/Schiaparelli_EDM_lander
http://www.popsci.com/nasa-found-pieces-europes-mars-lander