Akıllı telefonunuz her zaman sizin nerede olduğunuzu uzaydaki GPS uyduları ile haberleşerek biliyor. Ama belki de bir gün, uzaydaki GPS uydularına ihtiyacı olmayacak. Bunun yerine, Dünya üzerinde bulunan atomlar üzerindeki yerçekimi etkisini kullanarak sizin yerinizi bulmak mümkün olabilir! Üstelik siz su altında, kapalı bir ortamda ya da yeraltında bulunsanız bile sizin konumunuzun nerede olduğunu anlayabilir.
Financial Times gazetesinin bildirdiğine göre, İngiltere Savunma Bakanlığı kuantum konumlama teknolojisine milyonlarca sterlin yatırım yapacak. Böyle bir “kuantum pusula”nın hack edilmesi normal GPS’den çok daha zor olacak ve bugün ki herhangi bir sistemden 1000 kat daha hassas olacak. Proje üzerine çalışan bilim insanlarının söylediğine göre onlar üç yıldan beş yıla kadar bir süre içerisinde böyle bir sistemin prototipini geliştirmiş olacaklar. Eğer başarılı olurlarsa, bu kuantum pusulanın ilk uygulamaları askeri alanlarda olacak. Örneğin süper hassasiyete sahip füzeler gibi. Eninde sonunda, bu teknoloji sivil dünyayı büyük ölçüde değiştirebilir.
Askeri ve özel sektör mühendisleri uydulara bağlı olmayan kesin olarak yer belirlemeyi sağlamak için uzun süredir çalışıyorlar. Bu Ar-Ge ekibi aslında GPS’in kabiliyetlerindeki bazı boşlukları kapatmak için çabalıyorlar. En büyük boşluk: GPS sinyalleri karıştırılmaya ve yanıltılmaya açıktır. Yani hacklenebilir, hassaslığı azalabilir. İngiltere Ulusal Fizik Laboratuvarı’ndan Bob Cockshott’a göre en azından şimdilik, kuantum pusula sisteminin hack edilmesi ya da bu sisteme istenmeyen bir müdahale edilmesinin bilinen hiçbir yolu yok.
Kuantum teknolojisi mutlak sıfır sıcaklığın biraz üstüne “atom bulutu”nun soğutulması ve tuzaklanmasına bağlıdır. Bu sıcaklıkta, atomlar ivmelenmeye hassas hatta Dünya’nın yerçekimsel etkilerine bile hassas olan bir kuantum durumuna ulaşır. Bunun anlamı, bir kuantum pusula ivmelenme sayesinde bir kimsenin, bir cismin nereye gittiği ölçülebilir. Bu kuantum pusula sistemi Dünya’nın yerçekimsel haritasını karşılaştırarak bir şeyin Dünya’daki tam konumunu belirleyebilir.
Yakın zamanda geliştirileceği öngörülen kuantum konumlama teknolojisinin askeri ve endüstriyel bir çok uygulaması olacağını tahmin etmek hiç de zor değil. Birçok yararlı ya da olumsuz yanı sayılabilir ama olumlu yanları arasında gezegenimizin yakın yörüngelerinde oluşan uzay çöplüğünün azalmasında da katkı sağlaması da sayılabilir. Ancak bu teknolojiye sahip devletlerin ne kadar güçlü olacakları ve neler yapabilecekleri konusu şüphesiz teknoloji hakkındaki en büyük soru işaretlerini oluşturacaktır.
Gökhan Atmaca, MSc. facebook.com/anadoluca | twitter.com/kuarkatmaca
Kaynak: Popular Science