Çin’in ilk Ay gezgini Yeşim Tavşanı (Jade Rabbit) iki haftalık tatilin ardından uyandı, fakat bazı problemler bu gezgin robotun tamamen kullanılabilir olmasını engelliyor. Devlete ait bir haber servisi, sitede İngilizce olarak Jade Rabbit’in “beklenildiği gibi tam çalıştırılamadığını” yayınladıktan sonra, başlangıç olarak çelişkili söylentiler meydana geldi. Fakat sonrasında Çin’in resmi Xinhua Haber Ajansı, misyon kontrol merkezinin kontrol anormalliklerini düzeltmek için hala çalışıyor olduğunu ve gezgincinin kurtarılabileceğini açıkladı.
Yeşim Tavşanı, 2 Aralık 2013’te Sichuan Eyaletindeki “Xichang Uydu Fırlatma Merkezi”nden Chang’e 3 insansız uzay roketiyle birlikte gönderildi. Ay’ın yüzeyinde, üç ayda yaklaşık 10 km seyahat etmesi beklenen gezginci, yaklaşık olarak 1,5 m uzunluk, 1 m genişlik, 1,1 m yükseklik ve 140 kg ağırlığındandır. Eski Çin mitolojisinde Chang’e Ay’ın Çin Tanrıçası ve Yeşim Tavşanı da O’nun evcil hayvanı olarak geçmektedir. Chang’e 3 sırasıyla 2007 ve 2010’da fırlatılan Chang’e 1 ve Chang’e 2 gibi Çin’in iki başarılı Ay’a gönderilen Ay yörünge araçlarının izinden gitmektedir.
Yeşim Tavşanı, kızıl ötesi bir kamera ve X-ışını spektrometresi taşımaktadır. Gezgincinin ana misyonu Ay’ın yüzeyini ve jeolojik yapısını araştırmaktır. O, kızıl ötesi spektrum alma ve Ay’a ait toprağı incelemenin yanında, doğal kaynakları araştırıp 3-boyutlu resimler çekecektir. Bu gezgin robot, dünya çevresinde plazma küresini ve evreni incelemek maksadıyla ultraviyole kamera ve bir de teleskop taşımaktadır.
Bununla birlikte, başlangıç itibariyle Ay’ın yüzeyine ait bir kaç fotoğraf çektikten sonra, 25 Ocak’ta Jade Rabbit mekanik problemlerle karşılaştı. Bu problemler büyük olasılıkla, sıcaklığın aniden -180 dereceye düşmesi ve 2 haftadan daha fazla süren Ay gecesinde kapatılmasıyla gezgin robotun işleyişinde meydana gelen durumla ilgilidir.
Geçen ay gezgin robotun uyanmasıyla birlikte, Xinhau haber ajansı uydunu hayatta olduğunu ve dünyadan sinyaller aldığını bildirdi. Ay uydusu programı sunucusu Pei Zhaoyu, Çin Ulusal Radyosu’ndan “O uyandı! Bir sinyalimiz var!” diye belirtti. “Fakat problemimiz hala çözümlenmiş değil.” Problemlerin halledilip uydunun tamamen fonksiyonel olması için ne kadar sürenin gerektiği hala belirsizliğini koruyor.
Murat Samet Akcan
Kuark Bilim Topluluğu
Kaynak:
http://physicsworld.com/cws/article/news/2014/feb/14/jade-rabbit-wakes-up-from-lunar-sleep
Konuyla ilgili olarak “37 Yıl Sonra Ay’ın Yüzeyinden İlk Görüntüler” isimli haberimize bakabilirsiniz.
