Mart 2013 ayında Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi’nin (CERN) Büyük Hadron Çarpıştırıcısı (LHC) deneylerinden ATLAS ve CMS deneylerinin 2012 yılının Temmuz ayında keşfedilen Higgson parçacığı ile ilgili yeni sonuçlar Moriond Konferansı’nda sunuldu. Bu Temmuz ayındaki duyuru öncesinde yapılan analizden iki buçuk kat daha fazla analizin yapılması sonucunda bulunduğu duyurulan parçacığın parçacıklara kütlesini veren mekanizma ile bağıntılı olan parçacığın, Tanrı parçacığı* da denilen Higgs bozonu parçacığı olma ihtimalinin oldukça yüksek olduğunu CERN’deki fizikçiler açıkladılar. Bundan sonra açık bir soru kalıyor, bu sonuç parçacık fiziğinin Standart Modeli’nin Higgs bozonu olup olmadığı veya Standart Model ötesi bazı teorilerde tahmin edilen birkaç daha hafif bozonun daha var olup olmadığı. Ancak bu sorunun cevabını bulmak ise zaman alacak.
Bu analizlerde Higgs bozonu olup olmadığı bulunan parçacığın diğer parçacıklarla nasıl etkileştiği ve parçacığın kuantum özellikleri incelenerek belirlenmekte. Örneğin, bir Higgs bozonu herhangi bir spine saip olmadığı kabul edilmektedir ve Standart Model’e göre onun paritesinin pozitif olması gerekiyor (parite parçacığın ayna görüntüsünün nasıl davrandığını ölçülmesi demektir). CMS ve ATLAS bu parçacığın spin-paritesi için çok sayıda seçeneği kıasladı ve görünen o ki parçacığın spini olmadığı ve paritesinin de pozitif olduğu analizler sonucunda ortaya çıktı. Bu, diğer parçacıklarla bu yeni parçacığın ölçülen etkileşmelerine de bakıldığında kuvvetle bu yeni parçacığın Higgs bozonu olduğunun görüldüğü ifade ediliyor.
CMS deneyinin sözcüsü Joe Incandela bu yeni veriler hakkında şunları söyledi “2012 yılının tüm veri seti ile ön sonuçlar muhteşem ve bu bana Higgs bozonun ne olduğunu tam olarak bilmek için önümüzde hâlâ uzun bir yol olmasına rağmen Higgs bozonu ile ilgili apaçacık sonuçlara da sahip olduğumuzu gösteriyor.”
Evrenin önemli bir yapı taşı olan bu atom altı parçacık üzerine olan bu arayış bitti sayılır ve bundan sonra 3000 bilim insanın çalıştığı CERN’de 10 milyar dolarlık maliyetiyle ve 27 kilometrelik yapısıyla Büyük Hadron Çarpıştırıcısı Higgs bozonunun ilginç doğası ve evrenin diğer sırları üzerine keşfini sürdürüyor olacak.
*Tanrı Parçacığı: Higgs Bozonu için yıllar önce ünlü fizikçi Murray Gell-Mann bulunamayan bir parçacık olduğuna atıfta bulunmak amacıyla Tanrı’nın Belası Parçacık şeklinde bir tabirde bulunduktan sonra bu şekilde ifade edilmeye başlandığı söyleniyor. -Herhalde artık baş belası olmaktan çıktı diyebiliriz-
Gökhan Atmaca – twitter.com/kuarkatmaca
