NASA’nın Yeni Ufuklar (İng. New Horizons) uzay aracı Temmuz ayında Plüton cüce gezegenine en yakın geçişini gerçekleştirdikten sonra, bilim insanları gezegenin güneyinde yer alan genç buz dağlarını fark etmişlerdi. Şimdi NASA’daki bilim insanları bu dağların soğuk volkanlar (İng. cryovolcanoes) olabileceğine dair kanıtlar buldular. Soğuk volkanlar Dünya’da bulunan volkanlar gibi ama lav yerine buz ve diğer donmuş maddeler püsküren yanardağ türüdür. Geçtiğimiz gün Amerikan Astronomi Derneği’nin Gezegen Bilimleri Toplantısı’nda araştırmacılar Wright Mons ve Piccard Mons adı verilen dağların bir volkanın ayırt edici biçimine sahip olduğunu duyurdular.
Bu büyük dağların zirvelerinde büyük bir delik olduğu görülüyor. Bu Dünya’da olduğu gibi bunların bir volkan olduğu anlamına geliyor. Eğer bu dağlar volkanik ise, zirvedeki çöküntünün yani deliğin yerin altından bir malzemenin püskürdükçe olabileceğini bilim insanları düşünüyorlar. Dağın yanlarındaki garip tümsek dokusunun ise volkanik akıntıları temsil ettiği düşünülse de henüz bunların neden tümsek yapıda olduğu ya da nasıl oluştuğu bilinmiyor. Bu dağların görüntüsünü inceleyebilirsiniz:
Bu görüntülere rağmen, araştırmacılar Wright Mons and Piccard Mons’un birer volkan olduğunu kesin bir şekilde onaylayamıyorlar. Ancak onların muhtemelen kısmen donmuş buz, azot, amonyak ve metandan oluşan bir karışımı püskürdüğünü düşünüyorlar.
Dünyamız Güneş Sistemi’ndeki en volkanik aktiviteye sahip yapılar arasında iken, Venüs’ü ve Jüpiter’in uydusu Io’yu içeren çok sayıda volkanik yapılara sahip bu sistem. Kaldı ki, Io bu sistemin en çok volkanik aktiviteye sahip olan yapısıdır. Eğer Plüton’daki bu soğuk volkanlar doğrulanırsa, sistemimizin ilk soğuk volkanları olmayacak. Jüpiter’in uydusu Enceladus ve Neptün’ün uydusu Triton da bu tür volkanlara sahiptir. Plüton’daki olası cryovolkanların akıbeti Yeni Ufuklar’dan gelecek yeni verilerle belli olacak.
NASA’nın Yeni Ufuklar (İng. New Horizons) uzay aracı Temmuz ayında Plüton cüce gezegenine en yakın geçişini gerçekleştirdikten sonra, bilim insanları gezegenin güneyinde yer alan genç buz dağlarını fark etmişlerdi. Şimdi NASA’daki bilim insanları bu dağların soğuk volkanlar olabileceğine dair kanıtlar buldular. Soğuk volkanlar Dünya’da bulunan volkanlar gibi ama lav yerine buz ve diğer donmuş maddeler püsküren yanardağ türüdür. Geçtiğimiz gün Amerikan Astronomi Derneği’nin Gezegen Bilimleri Toplantısı’nda araştırmacılar Wright Mons ve Piccard Mons adı verilen dağların bir volkanın ayırt edici biçimine sahip olduğunu duyurdular. Bu büyük dağların zirvelerinde büyük bir delik olduğu görülüyor. Bu Dünya’da olduğu gibi bunların bir volkan olduğu anlamına geliyor. Eğer bu dağlar volkanik ise, zirvedeki çöküntünün yani deliğin yerin altından bir malzemenin püskürdükçe olabileceğini bilim insanları düşünüyorlar. Dağın yanlarındaki garip tümsek dokusunun ise volkanik akıntıları temsil ettiği düşünülse de henüz bunların neden tümsek yapıda olduğu ya da nasıl oluştuğu bilinmiyor. Bu dağın görüntüsünü inceleyebilirsiniz: Bu görüntülere rağmen, araştırmacılar Wright Mons and Piccard Mons’un birer volkan olduğunu kesin bir şekilde onaylayamıyorlar. Ancak onların muhtemelen kısmen donmuş buz, azot, amonyak ve metandan oluşan bir karışımı püskürdüğünü düşünüyorlar. Dünyamız Güneş Sistemi’ndeki en volkanik aktiviteye sahip yapılar arasında iken, Venüs’ü ve Jüpiter’in uydusu Io’yu içeren çok sayıda volkanik yapılara sahip bu sistem. Kaldı ki, Io bu sistemin en çok volkanik aktiviteye sahip olan yapısıdır. Eğer Plüton’daki bu cryovolkanlar doğrulanırsa, sistemimizin ilk soğuk volkanları olmayacak. Jüpiter’in uydusu Enceladus ve Neptün’ün uydusu Triton da bu tür volkanlara sahiptir. Plüton’daki olası soğuk volkanların akıbeti Yeni Ufuklar’dan gelecek yeni verilerle belli olacak.
Gökhan Atmaca, Bilim Uzmanı (MSc.)
Takip: twitter.com/kuarkatmaca
İletişim: facebook.com/anadoluca
Kaynak:
Popular Science
