Yıldızlar çarpıştığında ne olur? Bu durumda, bir çeşit atımlı yeni bir yıldız gözlenebilir.
Atımlı yıldız sisteminde tutulma. Image: UniverseToday
Kesinlikle iki yıldızın birbirine karışmasını izlemek ilginç olacaktır – tabii güvenli bir mesafeden. Bu iki yıldızın rekabetçi kütleçekim kuvvetleri arasındaki oldukça devasa savaş alanını bir hayal edelim. onlar çarpıştıkça gaz ve madde atımı devam ediyor…
Yeni bir araştırmaya göre bu iki yıldız ilginç yankılar da geriye bırakıyor bu çarpışma esnasında. Avrupa’dan bir grup araştırmacı çarpışmalardan geri kalanları incelerken, daha önce hiç görülememiş bir tür atımlı (değişken) yıldız buldular.
Bu tür yıldızlar büyük gaz bulutları olarak oluştuklarından beri gruplar veya çiftler hâlinde yaygın olarak oluşan yıldızlardandır. Bazı zamanlar, bir ikili sistemdeki bir kırmızı dev yıldız yakın yörüngesindeki bir yıldızla çarpıştıkça daha büyük hâle gelir. Bu kaza kırmızı dev yıldızın kütlesinin %90’ını tam anlamıyla tıraşlamış olur. Fakat astronomlar/gökbilimciler hâlâ bu çarpışmalarda ne olduğunu araştırmaya devam ediyorlar.
İkili sistem. Image: NASA
Keele Üniversitesi’nden araştırmayı yürüten Dr. Pierre Maxted yıldızsı çarpışmalarla ilgili şu bilgiyi veriyor, “Sadece birkaç yıldızın bir yıldızsı çarpışmadan ortaya çıktığı biliniyordu, yani yıldızsı çarpışmalar ve değişik egzotik yıldız sistemlerinin üretilmesi arasındaki bağıntıyı çalışmak zor olmuştur.”
Bu keşfi yapan araştırmacılar, aslıda yabancı gezegenleri avlamak/bulmak için uğraşıyorlardı. Araştırmacılar tutulan ikili sistemler olarak adlandırdıkları bir olayı araştırıyorlardı. Burada tutulma, Dünya’nın açısından diğerinin önünden geçen yıldızlardan birinin tutulması/örtülmesi anlamına geliyor.
Bilim insanları Şili’deki Çok Büyük Teleskop (VLT) üzerindeki ULTRACAM olarak adlandırılan yüksek hızlı bir kamerayı kullandılar. Bu kamera hızlı hareket astronomik olayların izlenmesinde saniyede 500 fotoğraf çekebilme kapasitesiyle önemli bir araçtır.
Maxted’in verdiği bilgiye göre, gözlemler soyulmuş kırmızı devin kalıntısından yeni bir atımlı yıldız türünün oluştuğu ortaya çıkardı.
Maxted, çalışmalarının bu tür ikili sistemlerde atım sinyalinin yorumlanmasına ve böyle sistemlerin çarpışmadan sonra hayatta nasıl kaldıklarını ve en sonunda gelecek birkaç milyar içinde onlara ne olacağını anlamaya yardımcı olacağını umuyor.
Araştırmacıların sonraki adımı ise bu yıldızın ne zaman soğumaya başlayacağını ve ne zaman bir beyaz cüce*ye dönüşeceğini hesaplamak olacak.
Bu haber, aşağıdaki kaynaktan Türkçeye aktarılmıştır.
Gökhan Atmaca, MSc. twitter.com/kuarkatmaca
Kaynak:
http://www.popsci.com/science/article/2013-06/what-happens-when-stars-collide?src=SOC&dom=tw
*Beyaz cüce: Güneş benzeri bir yıldız, nükleer yakıtını tükettikten sonra kırmızı dev olur. Kırmızı dev aşamasında çok genişleyen yıldız, beyaz cüce olurken içe doğru çökümü, yıldızın çekirdeğinin etrafında bulunan helyumun daha çok sıkışmasına ve belli bir aşamadan sonrada patlamasına yol açar daha sonra dış katmanlarını uzaya püskürtür ve geriye kalan parçası beyaz cücedir. (Kaynak: http://tr.wikipedia.org/wiki/Beyaz_c%C3%BCce)
