Bir Higgs Bozonu Hikâyesi – Dünyamızı Değiştirebilecek Fizik Keşifleri #5
Son 25 yıl için Dünyamızı Değiştirebilecek Fizik Keşifleri yazı dizisinde son ele aldığımız keşif, 2013 Nobel Fizik Ödülü’nü kendisini teoride öngörenlere verilen Higgs bozonu ismini verdiğimiz atom altı parçacığın keşfi olacak. Higgs bozonunun keşfi sıkı çalışmanın, azmin ve becerinin epik bir hikâyesi olmuştur. 4 Temmuz 2012 tarihinde Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi’nde (CERN) Büyük Hadron Çarpıştırıcısı’ndaki […]
Maddenin Hayaletleri: Nötrinolar – Dünyamızı Değiştirebilecek Fizik Keşifleri #5
Son 25 yılda gerçekleşen Dünyamızı Değiştirebilecek Fizik Keşifleri yazı dizisinde dördüncü yazımız nötrinolar üzerine. Bu atom altı parçacıklarının fotonlar gibi kütlesiz olduğu uzun süredir tartışılıyordu. Ancak fotonlardan farklı olarak çok az da olsa bir kütleye sahip olduğu araştırmacılar tarafından ortaya konulmak üzere. 1998 yılında fizikteki en büyük bulmacalarından birini geride bırakarak nötrinoların kütleye sahip olduğu bulundu. […]
Uzayda Doğan Canlılar İçin Yer Çekimi İyi Olmayabilir
Geleceğin uzay kolonicileri için bir uyarı: Uzayda doğan bebekler yer çekimi ile nasıl başa çıkacaklarını hiç çözemeyebilirler. En azından yavru denizanaları uzayda ilk birkaç günlerini geçirdikten sonra Dünya üzerinde etkili bir baş ağrısı/kontrol kaybı ile uğraşmak zorundalar. NASA ilk olarak 90’lı yılların başında Columbia uzay mekiğinin uzay uçuşu sırasında denizanalarının gelişimine uzay uçuşlarının nasıl etki […]
Süpernovaların Sırları – Dünyamızı Değiştirebilecek Fizik Keşifleri #5
“Evrenin kaderi nasıl sonlanacak? Bu sorunun cevabı için 2011 yılı Nobel Fizik Ödülü’nü kazananlara kulak verirsek eğer evrenimiz, muhtemelen buzda sona erecek. Süpernova olarak tanımlanan yıldız patlamalarından onlarcasını inceleyen gökbilimciler evrenin giderek daha hızlı bir şekilde genişlediğini keşfettiler.” İşte tam da bu satırları yazmıştık, 2011 yılı Nobel Fizik Ödülü ile ilgili haberimizin ilk satırları arasında. […]
Mars İçin Uzay Giysilerinin Test Edilmesi
Geçen hafta, uzay giysisi tasarımcıları yeni tasarladıkları uzay giysilerini olası bir Mars görevi için yeterince esnek olup olmadıklarını test ettiler. Yere koydukları zikzak çizgileri üzerinde bu giysilerle atladılar, tripod hazırladılar, fotoğraf çektiler ve sanki topladıkları numuneleri çantaya koyarmış gibi yaptılar. Tüm bu hareketler aslında bir Mars görevi sırasında kızıl gezegenin o tozlu yüzeyinde astronotların yapacağı […]
Yenilenebilir Enerji İçin Grafen Süper-Kapasitörler
Yeni nesil enerji depolama son yılların en popüler malzemesi olan grafenin kullanılmasıyla gelişmektedir. Yenilenebilir enerji depolama için kullanılabilen süper-kapasitörlerin oluşturulmasında artık grafen malzemesi de kullanılabilir hâle geldi ve bu durum grafen süperkapasitörler sayesinde yeni nesil enerji depolamanın önünü açmış olabilir. İnsanların birçoğunun adını 2010 Nobel Fizik Ödülü’nün grafen malzemesinin keşfine verilmesinde duyduğu bir malzeme olan […]
Bose-Einstein Yoğunlaşması – Dünyamızı Değiştirebilecek Fizik Keşifleri #5
Son 25 yılda gerçekleşen Dünyamızı Değiştirebilecek Fizik Keşifleri yazı dizisinde ikinci yazımız Bose-Einstein Yoğunlaşması’nın teoriden gerçeğe olan dönüşümü üzerine. Özetle, teoride Bose-Einstein yoğunlaşması bozonları içeren bir maddenin sıcaklığının çok düşük seviyelere soğutulmasının ardından ortaya maddenin yeni bir hâli çıkması beklenir. Bu madde ise makroskopik olarak kuantum etkileri gösterdiği tahmin edilmekteydi. 1995 yılında Dünya’nın ilk Bose-Einstein […]
Kuantum Işınlanma – Dünyamızı Değiştirebilecek Fizik Keşifleri #5
Physics World dergisi 25. kuruluş yıl dönümü üzerine fizikte son 25 yıl içinde gerçekleşen en önemli 5 keşfi Ekim 2013 sayılarında okuyucuları ile paylaştı. Bu ilk 5’in belirlenmesinde ise editörler için yakın gelecekte dünyamızı değiştirme olasılığı en yüksek olan keşifler kıstas olmuş. Kuark Bilim Topluluğu Bilim Sitesi’nde biz de ilk 5’te yer alan bu keşifleri […]
2013 Nobel Fizik Ödülü ve Higgs Bozonu
Neredeyse 50 yıl önce Büyük Patlama sonrası maddenin nasıl oluştuğunu açıklamaya yardımcı olabilecek bir teoriyi ortaya koymuşlardı İngiliz Peter Higgs ve Belçikalı meslektaşı Francois Englert. Bu ortaya koydukları teori ile birlikte tam 50 yıldır parçacık fizikçilerinin aradığı, adeta peşinden koştuğu Higgs bozonu parçacığı sırra kadem basmıştı. Varlığının kanıtlanması büyük bir merakla bekleniyordu ve maddeyi, evrenin […]
Uzayda Aşağı Veya Yukarı Yön Kavramı Var Mı?
Gökbilimciler uzayda aşağı veya yukarı diye bir yön olmadığını hatırlatmayı severler. Evrenin derinliklerine bakın ve göreceksiniz ki galaksiler aralarında her açıda, kenarları ve çehreleri üzerinde belirli bir düzlem olmadan adeta yüzüyorlar. Samanyolu Galaksisi içindeki yıldızların etrafında dönen gezegenlere bakıldığında ise onların yörüngelerinin herhangi bir yönde yönlendirilmiş olabildiğini görebilirsiniz. Fakat gök cisimleri arasında bir tanesi için […]