2016 Nobel Tıp Ödülü sahibi geçtiğimiz gün belli oldu. Bu yıl Japonya’dan Prof. Dr. Yoshinori Ohsumi 1990’lı yıllarda ekmek mayası ile yaptığı deneylerden dolayı bu ödülü almaya hak kazandı. Dr. Ohsumi bu deneylerde hücreleri yıkan ve bazı parçalarını yeniden kullanabilir kılan doğal bir süreci incelemişti. Bu süreç otofaji olarak adlandırılmaktadır. Bu kelime Yunanca’daki iki kelimenin birleşiminden ileri gelmektedir. Oto “kendi” anlamına gelirken, phagein ise “yemek” anlamına gelmektedir. Dolayısıyla bu terimi hücrenin kendini yemesi olarak yorumlayabiliriz.
Ödül komitesi bu sürecin ardındaki bilimin anlaşılmasının kanser, Parkinson ve tip 2 diyabet gibi günümüz hastalıklarının daha iyi anlaşılmasına yol açacağını belirterek Dr. Ohsumi’nin keşifleri çoğu fizyolojik süreçteki otofajinin temel öneminin anlaşılmasında önemli rol oynadığı için 2016 Nobel Tıp Ödülü’nün sahibi olduğunu açıkladılar.
Otofaji 50 yıldır bilinmektedir ama fizyoloji ve tıptaki temel önemi sadece Dr. Ohsumi’nin paradigma kaydıran araştırması sonrası tanındı. Dr. Ohsumi ve onun çalışmalarını takip edenler sayesinde biz artık otofajinin hücre parçacıklarını yıkmak ve geri dönüştürmek gibi önemli fizyolojik işlevleri kontrol ettiğini biliyoruz.
Prof. Dr. Yoshinori Ohsumi. credit Kyodo
Dr. Ohsumi 71 yaşında ve şimdi Tokyo Teknoloji Enstitüsü’nde profesör olarak çalışmaktadır. Kyodo haber ajansına yaptığı açıklamada ödülden dolayı oldukça onurlandığını belirtti. Ayrıca Japon NHK kanalına yaptığı açıklamada ise “diğer insanların yapamayacağı bir şeyi yapmayı her zaman istedim” dedi.
İsveç’in Karolinska Enstitüsü’nde profesör Christer Hogg, Dr. Ohsumi’nin deneylerinin büyümekten yaşlanmaya, bir hastalıktan ölüme değin insan gelişimindeki önemli süreçlerin açıklanmasına yardım ettiğini söyledi. İnsan vücudu yaşlandıkça uzak kalması gereken bazı yapılara sahip olur ve işte otofaji sayesinde ilkede vücut bu yapılardan kurtulur. Ancak eğer bu sistem etkilenirse, yani otofajiye dahil olan genler ve proteinler, bu durumda vücudunuz uzun süre bu artık yapıların çaresine bakamayabilir ve bir tür hastalığa yakalanabilir.
Prof. Dr. Yoshinori Ohsumi’nin 2016 Nobel Tıp Ödülü 930 bin ABD doları değerindedir. Bugün fizik ve yarın kimya ödüllerinin açıklanması bekleniyor.
Gökhan Atmaca, MSc.
Takip: twitter.com/kuarkatmaca
İletişim: facebook.com/anadoluca
Referanslar:
https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/medicine/laureates/2016/
http://www.reuters.com/article/us-nobel-prize-medicine-idUSKCN1230TX
