Fizikçiler atom altı parçacıklar dünyasında egzotik türler arasına yeni bir üyeyi daha kattı. Keşfedilen bu yeni atom altı parçacık tetrakuarklar olarak biliniyor. ABD’deki yüksek enerji parçacık fiziği laboratuvarı olan Fermilab’da DZero uluslararası işbirliğinin bir sonucu olarak tetrakuarkların keşfi gerçekleştirilmiş oldu.
Yeni ve beklenmedik bir parçacığın keşfi olarak nitelendirilen bu olay fizikteki bilinen dört temel etkileşmeden biri olan güçlü etkileşmenin (güçlü kuvvetin) anlaşılmasında bize yardımcı olacağı düşünülüyor. Diğer temel kuvvetler ise bildiğiniz üzere kütleçekim kuvveti, elektromanyetik kuvvet ve zayıf etkileşimdir.
DZero işbirliği Fermilab’da bulunan Tevatron çarpıştırıcısındaki iki deneyden biridir. Aslında Tevatron 2011’de emekli olmasına rağmen, önceki deneylerden elde edilen milyarca çarpışmanın analizi hâlâ devam ediyor.
DZero bilim insanları bu yeni parçacığın ilk ipuçlarını 2015 yılının Temmuz ayında gördüklerinde X(5568) adını vermişlerdi, kütlesinin 5568 megaelektronvolt olmasından dolayı.
Aslında kuarklar iki ya da üçlü paketler halinde var olan temel parçacıklardır. Bunların en ünlüsü her biri 3 kuarktan oluşan proton ve nötrondur. Ancak kuarkların altı türü ya da “çeşni”si vardır: yukarı, aşağı, tuhaf, tılsımlı, alt ve üst. Bunların ayrıca her birinin antimadde karşılığı da vardır.
Sonuç olarak, şimdiye kadar gözlemlenen tetrakuarklar en azından iki aynı çeşniye sahipken bu yeni keşfi yapılan X(5568)’in yapılan analizler sonucu yukarı, aşağı, tuhaf ve alt kuarktan oluştuğu bulundu. Böylece X(5568) dört farklı çeşniye sahiptir. Bu da bu keşfin en ilgi çekici yanı oldu.
Gökhan Atmaca, MSc.
Takip: twitter.com/kuarkatmaca
İletişim: facebook.com/anadoluca
Referanslar:
Physorg
Atom Altı Parçacıklar | KBT Bilim Sitesi
Kuark Modeli ve Renk Hapsi | KBT Bilim Sitesi
