Ay yüzeyi üzerinde Apollo 16’nun inişi sırasında oluşan çarpma etkisi sonunda tespit edildi. Apollo 16 görevi, ABD’nin Apollo uzay programındaki onuncu insanlı uçuş göreviydi ve 1972 yılının Nisan ayında gerçekleştirilmişti. Ne var ki, yıllardır NASA’nın Ay yüzeyine insanlı bir görev gerçekleştirmediğini ve hâlâ insanlığın uydumuz Ay’a ayak basmadığını iddia eden çok sayıda komplo teorisi vardı. NASA bu tür komplo teorilerine karşı, Ay’a insanlı görevler gerçekleştirildiğine dair çok sayıda kanıt sunmuştu geçmişte. Bu kanıtlara geçtiğimiz gün bir yenisini daha ekledi. NASA’nın Ay Keşif Yörünge (İng. LRO) aracı üzerinde bulunan yüksek çözünürlüklü LROC Dar Açı Kamerası tarafından elde edilen görüntü ile (yukarıdaki görüntü) Apollo 16’yı Ay’a götüren Satürn V roketinin bölümlerinden biri olan S-IVB’ler iniş yerinde oluşturduğu çarpma etkisi görüntülendi.
Apollo 13 ile birlikte kullanılmaya başlanan bu S-IVB roket kademeleri kullanıldıktan sonra Ay yüzeyi üzerinde kalıcı bir çarpma etkisi geriye bırakmıştır. Bu kademeler Apollo görevlerinde iki kez ateşlemek için kullanılıyor. İlk kullanımı Dünya’dan uzaya fırlatıldıklarında ve ikinci kullanımı ise Ay yüzeyi üzerine inişte. İlk Apollo astronotları tarafından Ay üzerine yerleştirilen sismograflar Ay’ın iç yapısının aydınlatılması için bu çarpma etkilerinin enerjilerini ölçmektedir. Dolayısıyla ilk Apollo görevlerinden sonra gelen her bir Apollo görevinin inişi sırasında oluşan çarpma etkilerinin enerjileri bu sismograflar tarafından kayıt altına alındı. Roketlerdeki iticilerin geride bıraktığı kraterlerin yerleri de bu kayıt altına alınan verilerin izlenmesiyle tahmin edilmiştir.
NASA’nın Ay’ın yörüngesinde olan Ay Keşif Yörünge aracının ilk görevleri sırasında Apollo 13, 14, 15 ve 17 misyonlarının çarpma etkileri başarıyla tespit edilmişti. Ancak Apollo 16 sona kalmıştı. Apollo 16’nın iniş yerinin bulunmasında itici ile radyo iletişiminin çarpmadan önce kaybolduğu yer tam olarak bilinmiyordu. Diğer Apollo görevlerinden uzun sürmesinin sebebi S-IVB’lerin çarpma etkisinin olduğu yerin bu izleme sisteminin tahmin ettiğinden 30 kilometre kadar farklı bir konumda olmasından kaynaklandı. Diğerleri tahmin edilenden yaklaşık 7 kilometre kadar farklı konumlardaydı.
Apollo 16’nın bu S-IVB kademesi Copernicus Krateri’nin yaklaşık 300 kilometre güneybatısında bulunmaktadır. Google Moon’dan bu kısmı inceleyebilirsiniz.
Gökhan Atmaca, MSc.
Takip: twitter.com/kuarkatmaca
İletişim: facebook.com/anadoluca
Kaynak:
http://www.nasa.gov/image-feature/goddard/lro-finds-apollo-16-booster-rocket-impact-site
