Uzayın sıcaklığı hesaplanırken uzayın değişen karakterini de hesaba katmak gerektiğini anlamak önemlidir. Dış uzay genellikle evreninin neredeyse tamamen boş olduğu bir parçası olarak düşünülür. Dünya’nın bakış açısından dış uzayın yaklaşık olarak deniz seviyesinden 100 kilometre yukarıda başladığını söyleyebiliriz. Gezegenler, yıldız sistemleri ve galaksiler arasındaki boşlukta yani uzaydaki sıcaklık genellikle 2.725 Kelvin ya da -270.4 °C olarak kabul edilir. Bu sıcaklık değeri mutlak sıcaklığın bir miktar üzerindedir. Mutlak sıcaklık tüm maddeler için mümkün olan en soğuk sıcaklıktır ki, değeri de -273.15 °C’dir.
Ortalama Sıcaklık
Bilim insanları uzayın sıcaklığı olarak 2.275 Kelvin hakkında konuştuğunda, aslında bir ortalama sıcaklıktan bahsederler. Bu Büyük Patlama’dan bu yana kalan enerjiyi tarif eden kozmik arkaplan ışınımı ile ilgilidir. Dünya’ya yaklaşıldıkça bu dış uzayın derinliklerinden – kaldı ki Dünya’ya yakın dediğim Plüton’un yörüngesine yakın kısımlarda sıcaklığın yaklaşık 35 veya 40 Kelvin’e kadar arttığı tahmin edilmektedir. Elbette ki Güneş’in bu sıcaklık artışında payı vardır. Ama bu hâlâ çok soğuktur ama derin uzaydaki herhangi bir yerden, yıldız ışığının olmadığı herhangi bir yerden çok daha iyidir.
Sıcaklığın Ölçülmesi
Uzayın sıcaklığının ölçülmesi bir termometre kullanmaktan çok daha fazla karmaşıktır. Çünkü ısı bir cisimden diğerine verimli olarak paylaşıldığında sıcaklık anlamlı bir değer olmaktadır. Uzayda, parçacıkların sıcaklığı çok yüksek iken yoğunlukları çok düşüktür. Bu da ısı transfer durumlarının çok düşük olduğu anlamına gelir. Parçacıklar milyon Kelvin sıcaklık aralığında olabilir ama bir diğer parçacıkla çarpışmaları çok ender gerçekleşir. Sıcaklığın asıl olgusu veya ısı değişimi söz konusu olmaz. Uzayın sıcaklığı böylece moleküllerin yoğunluğu ve hareketi ile ilgilidir. Çünkü sıcaklık moleküllerin bir diğeri ile çarpışarak enerji kaybı ya da kazancına göre belirlenir.
Bu meseleden dolayı sıcaklık evrendeki her cismin kendi sıcaklığına göre ışınım yaydığını söyleyen Planck yasası kullanılarak belirlenmelidir. Uzaydan yayılan ışınıma bakarak ve bu yasayı kullanarak, bilim insanları uzayın sıcaklığının yaklaşık 2.725 Kelvin olduğunu buldular. Uzayın farklı kısımları aslında farklı sıcaklıklara sahiptir ve Dünya’nın yer aldığı Samanyolu Galaksisi diğer bir çok alandan biraz daha sıcaktır.
Evrenin yaklaşık %95-96’sı karanlık madde ve karanlık enerjiden oluşmaktadır. Dış uzayın bu kısımları ise tamamen bir muamma, şimdilik.
Son olarak, bu konuştuklarımızı özetleyen bir görsele ne dersiniz? Kuark Bilim Topluluğu Fizik Çalışma Grubu tarafından Türkçeleştirilen video aşağıdaki gibidir
Gökhan Atmaca, MSc.
Takip: twitter.com/kuarkatmaca
İletişim: facebook.com/anadoluca
Kaynak:
http://www.wisegeek.org/what-is-the-temperature-in-space.htm
