Geçtiğimiz ay 19 Ekim’de Mars’ın 140 bin kilometre uzağından geçen C/2013 Siding Spring kuyrukluyıldızı gezegenin atmosferi içine birkaç ton kadar magnezyum ve demiri de dökmüş oldu. 7 Kasım’da araştırmacılar tarafından düzenlenen basın konferansında Colorado Üniversitesi’nde gezegen bilimci Nick Schneider “Mars’ta o gece muhteşem bir meteor yağmurunun” olduğunu söyledi. Mars’ta yaşıyor olsaydık saatte birkaç bin göktaşının geçişine tanıklık etmiş olurduk.
Mars yörüngesinde bulunan tüm uzay araçları Mars gezegenini kuyrukluyıldızın en yakın geçişi sırasında deyim yerindeyse bir kalkan olarak kullandılar ve bu sırada da kuyrukluyıldızı izlemeyi başardılar. 19 Ekim’de Mars’ın yakınından geçen bu kuyrukluyıldızın ilk yakın gözlemlerini iki NASA ve bir ESA uzayaracı elde etmiş oldu. Böylece kuyrukluyıldızın çekirdeğinin temel özellikleri ve Mars atmosferine olan etkileri hakkında yeni bilgiler edinmemizi sağlamış oldular. Ayrıca Mars toprağı üzerindeki Opportunity’in gözünden kuyrukluyıldız şöyle görünmüş, diğer görüntüler için AstronomiDiyarı’ndaki şu yazıyı inceleyebilirsiniz.
Kuyrukluyıldız geçişi sonrasındaki Mars atmosferi ile ilgili ölçümler sondaların toz ve buz tanelerinden oluşan kuyrukluyıldız etkisinden zarar görmüş olabileceklerini gösteriyor. Yine de MAVEN ve diğer Mars’la ilgili yörünge görevleri Mars’ın atmosferine ilişkin uzun dönem çalışmalarına devam edecekler.
Kuyrukluyıldızdan gelen toz Mars‘ı etkiledi ve atmosferde yüksek buharlaşmaya neden oldu. Gezegenin en üst atmosferine ve olası uzun dönem atmosfer süreçlerine bu kuyrukluyıldızdan kalan enkaz önemli geçici değişiklere neden olmuş olabilir. Haberin girişinde bahsettiğim kuyrukluyıldızdan Kızıl Gezegen’e magnezyum ve demir elementlerinin dökülme olayı NASA’nın Mars’a gönderdiği MAVEN uzay aracının Ultraviyole Spektrografi deney aleti ile kuyrukluyıldız geçişinden sonra atmosferde yüksek oranda magnezyum ve demir iyonlarından gelen şiddetli ultraviyole emisyonların gözlenmesi sayesinde ortaya çıktı.
Diğer gözlemlerle ilgili bilgilere NASA’nın web sayfasından ulaşabilirsiniz.
Gökhan Atmaca, MSc.
Takip: twitter.com/kuarkatmaca
İletişim: facebook.com/anadoluca
Kaynaklar:
http://www.nasa.gov/press/2014/november/mars-spacecraft-reveal-comet-flyby-effects-on-martian-atmosphere/
https://www.sciencenews.org/blog/science-ticker/comet-delivered-showy-meteor-shower-mars?tgt=nr
