Bir deneyde, İspanyol araştırmacılar insanlar arasında beyinden beyine doğrudan iletişim kurulabileceğini ilk kez gösterdiler. Barcelona’daki Starlab’ın CEO’su Giulio Ruffini’nin liderliğinde araştırmacılar Hindistan’daki bir kişinin beyninden Fransa’daki üç kişinin beyinlerine ikili (binary) kodu halinde “hola” ve “ciao” kelimelerini başarılı bir şekilde aktarabildiler. Beyindeki elektrik akımlarını izleyen elektroensefalografi (EEG) gönderici beyinden gelen bilginin kaydedilmesinde kullanıldı ve değişen manyetik alan ile üretilen bir elektrik akımından uyarılan nöronlara neden olan robotize transkranial manyetik uyarım (TMS) da Fransa’daki alıcı beyinlere mesajın teslim edilmesinde kullanıldı.
Bu çığır açan deneyde denekler Hindistan ile Fransa arasındaki uzaklık olan yaklaşık 8000 kilometre kadar uzaktaydılar. Göndericinin söylediği ciao ve hola kelimeleri ikili kod şeklinde dönüştürülerek alıcıların ellerini oynatması ya da ayaklarını hareket etmesi şeklinde farklı hareket etmeleri ile temsil edildi. Bu ikili kodlar, ellerin hareketi ile 1 ve ayakların hareketi ile 0 olarak tanımlandı. Öyle ki bu gelişme Independent gazetesi tarafından dijital telepatiye doğru bir adım olarak duyurulsa da biz bu tür söylemler için erken olduğunu düşünüyoruz.
Yıllardır araştırmacılar insan beyninden bilgisayara bilginin doğrudan dönüştürülmesi için invaziv (girişimsel) olmayan sistemleri geliştirmeye çalışıyorlardı. Beyin-bilgisayar arayüzü denilen bu sistemler EEG, fonksiyonel yakın kızılötesi spektroskopisi (fNIRS) ve fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme (fMRI) gibi beyin aktivitesini algılama araçlarını içermektedir. Araştırmacılar ayrıca depresyon tedavisinde kullanılan TMS ve farelerin beyinlerine bağlanmada kullanılan transkranial odaklı ultrason (FUS) gibi araçları beyni uyarmada kullanarak bilgisayardan beyine bilginin dönüştürülmesinin pek çok deneyini yaptılar.
Starlab deneyi bu var olan teknolojilerin ikisini entegre ederek insan beyninden bilgisayara ve ardından insan beynine bir mesajın iletilmesi sağlandı. Bu deney şuna benzer bir şekilde hazırlandı: bir EEG aygıtı bir görüntü gösterdiğinde alıcının ellerini veya ayaklarını hareket etmesi istenildiğinde bunu sırasıyla 1 veya 0 olarak kodlandı. Yani alıcının elleri hareket ederse 1, ayakları hareket ederse 0 komutu. EEG verisi bilgisayara aktarıldı, ikili koda dönüştürüldü ve sonunda alıcıların sistemine gönderildi. Alıcılar, beyinlerinin sanal korteksindeki robotize TMS sisteminden elektrik pulslarını alırlar. Burada ise fosfen denen bir kavram açığa çıkar. Fosfen, gözümüz kapalı olduğunda bir elektriksel uyarımla ya da fiziksel bir şeye maruz kalındığında retinanın uyarılmasıyla beynin görme merkezine giden bir uyartı oluşur. Bu uyartının neticesinde görme hissi duyarız. Gözler açıldığında renkler, ışıklar bir anlığına oluşur. Dolayısıyla bu algı gerçekte yoktur, işte buna benzer bir şekilde alıcı gelen elektriksel pulsları böyle algılar. Bir tür ışık çakması şeklinde olur bu algılama ve deneyde alıcılar bir ışık çakmasını deneyimlediklerinde sözlü olarak bunu bildirdiler ve bu ikili kodun dönüştürüldüğü ve mesajın alındığı anlamına geliyordu. Bu süper yavaş bir şekilde gerçekleşti – bir telepatik Mors kodu kadar yavaştı.
Deneyin bulguları PLoS One dergisinde yayınlandı ve bu makalede ilk insan beyinden beyine arayüzü olarak tanımlandı. Starlab deneyinde çalışan Ruffini bu çalışmanın Avrupa Komisyonu tarafından invaziv olmayan beyin uyarım teknolojilerinin geliştirilmesi için dört yıllık bir işbirliği projesi olarak desteklendiğini belirtti.
Gelecek deneyler “beyinden beyine arayüz”ün gerçekten ne olduğunu tanımlamamızda yardımcı olacaktır. Ancak bu tür deneylerin sonucunda bir insansız hava aracı İHA’nın kontrolünün herhangi bir bilgisayara gerek kalmadan insan beyni yoluyla sağlanması mümkün olabilir, uzak mesafelerde olan insanlar arasındaki bu dijital telepati kadar.
Gökhan Atmaca, MSc.
Takip: twitter.com/kuarkatmaca
İletişim: facebook.com/anadoluca
Kaynaklar:
- Emily Waltz, Mind-blowing Advance? Direct Brain-to-Brain Communication Between Humans Demonstrated, IEEE Spectrum, Eyl 2014
- James Vincent, ‘Hola’ at your brain: first brain-to-brain interface is a step towards digital telepathy, Independent, Eyl 2014
