Osiloskop nedir? Osiloskop ile ne yapılabilir? Bu kısa yazımızda bu temel sorulara cevap vermeye çalışacağız.
Osiloskop temelde bir grafik görüntüleyen aygıttır ve görüntülediği grafik bir elektrik sinyalinin tasviridir. Çoğu uygulamalarda bu grafik elektrik sinyallerinin zamanla nasıl değiştiğini gösterir: dikey Y ekseni voltajı ve yatay X ekseni de zamanı temsil eder. Ekranın parlaklığı veya yoğunluğu bazen Z ekseni olarak adlandırılır. Şekil1’de bu ifadenin temsilini görebilirsiniz.
Şekil 1: Görüntülenen bir dalgaformunun X, Y ve Z bileşenleri
İşte Şekil1’deki bu basit grafik bir sinyal hakkında bize birçok şeyi söyleyebilir. İşte bunlardan birkaçı,
- Bir sinyalin zaman ve voltaj değerleri belirlenebilir.
- Salınan bir sinyalin frekansı hesaplanabilir.
- Sinyal tarafından temsil edilen bir devrenin hareketli parçaları görülebilir.
- Sinyali bozan bir arızalı bileşenin olup olmadığı kontrol edilebilir.
- Bir sinyalin doğru akım (DC) ya da alternatif akım (AC) olup olmadığı anlaşılabilir.
- Bir sinyalin ne kadar gürültülü ve gürültünün zamanla değişip değişmediği de anlaşılabilir.
Bir osiloskop küçük bir televizyona benzer. Ancak bir televizyondan daha fazla kontrol fonksiyonu var. Bir osiloskopun ön panelinde Dikey, Yatay ve Tetikleme bölümlerine ayrılmış kontrol bölmeleri vardır. Burada ekran kontrolü ve giriş bağlantıları yapılır. Bir osiloskop üzerindeki ön panel bölümleri Şekil 2 ve Şekil 3’e benzer şekilde olabilir.
Şekil 2: TAS 465 Analog Osiloskop Ön Panel
Şekil 3: TDS 320 Dijital Osiloskop Ön Panel
Osiloskop ile Neler Yapılabilir?
Osiloskoplar televizyon tamiri yapan teknisyenlerden fizikçilere kadar herkes tarafından kullanılabilir. Bu aygıtlar herhangi bir elektronik ekipmanın tamir edilmesi veya tasarlanmasında vazgeçilmez bir araçtır. Bir osiloskopun yararlılığı elektronik dünya ile sınırlı değildir. Uygun güç çeviricileri ile, bir osiloskop her türlü olguyu ölçebilir. Bir güç çevirici ses, mekaniksel stres, basınç, ışık veya ısı gibi fiziksel uyarıcılara tepki olarak bir elektriksel sinyal oluşturan bir aygıttır. Örneğin, mikrofon bir güç çeviricisidir.
Osiloskop uygulamaları
Bir otomotiv mühendisi motor titreşimlerini ölçmek için bir osiloskop kullanır. Bir tıp araştırmacısı da beyin dalgalarını ölçmek için bir osiloskop kullanır. Olasılıklar sonsuzdur.
Bu yazımızda kısaca osiloskopu tanıttık. Gelecek yazımızda analog ve dijital osiloskopları açıklayacağız. Bu osiloskopların çalışma temellerini ele alacağız. Görüşmek üzere.
Gökhan Atmaca, MSc. facebook.com/anadoluca | twitter.com/kuarkatmaca
Kaynak:
http://uenics.evansville.edu/~amr63/equipment/scope/oscilloscope.html
