Samanyolu Galaksisi’nde Kaç Yıldız Vardır?

Her ne kadar ışık kirliliğinin gökyüzünü bir anlamda kapattığı şehirlerde yaşıyor olsak da, bir gece gökyüzüne baktığımızda, gökyüzünün yıldızlarla dolu olduğunu ve onları saymanın ne kadar zor olduğunu düşünebiliriz. Sadece çıplak gözle bile karanlık bir gökyüzünde birkaç bin yıldız görebiliriz. Öyleyse içinde bulunduğumuz galaksideki hatta evrendeki yıldızların sayısı hesaplanabilir mi?

Astronomlar galaksinin kütle ölçümlerinden Samanyolu’daki yıldızların sayısını tahmin edebiliyorlar. Ama bir galaksinin kütlesi nasıl ölçülebilir? Belli bir ölçek üzerinde ifade edemeyiz ama bunun yerine, yörüngesel hareket kullanılır. Kepler’in Gezegenlerin Hareketi’ne dair üçüncü yasasının Newton versiyonunda, dairesel yörüngedeki bir cismin yörünge hızı ve küçük bir cebir ile r yarıçaplı herhangi bir dairesel yörüngede bulunan kütle miktarını hesaplamak amacıyla bir denklem türetmemize olanak sağlar.

Kepler’in gezegen hareket yasalarından üçüncüsü şunu söyler: “Bir gezegenin yörüngesel periyodunun karesi, dolandığı elipsin ana eksen uzunluğunun kübü ile doğru orantılıdır.[3]” Astronomlar da bu yasayı baz alarak Samanyolu’daki ve evrendeki yıldızların sayısını tahmin etmeye çalışırlar.

Samanyolu’nun çekirdeği Güneş’ten yaklaşık olarak 25-28 bin ışık yılı uzaklıktadır ve yörünge hızı saniyede 220 kilometredir ve Güneş’in yörüngedeki kütlesini buna göre 2×10⁴⁹ kilogram olarak alınabilir. Ama Güneş’in kütlesi 2×10³⁰ olduğu için Güneş’in Samanyolu’na göre olan yörüngesi içinde Güneş benzeri kütleli yaklaşık 100 milyar yıldızın olduğu söylenebilir. Güneş’in yörüngesi dışında bulunan Samanyolu’nun kalan kısmını eklediğimizde, yaklaşık olarak 200 milyar yıldızın olduğunu buluyoruz.

Görünür evrende kaba hesapla 170 milyardan fazla galaksi içinde 100 trilyon yıldızın bulunduğu ifade ediliyor.

Gökhan Atmaca, MSc. twitter.com/kuarkatmaca | facebook.com/anadoluca

Kaynaklar:

1. http://science.howstuffworks.com/milky-way5.htm
2. http://www.universetoday.com/102630/how-many-stars-are-there-in-the-universe/
3. http://tr.wikipedia.org/wiki/Kepler’in_gezegensel_hareket_yasaları

Image: ESA, NASA and Peter Anders (Göttingen University Galaxy Evolution Group, Germany)