Kanser, tanısıyla birlikte pek çok üzücü konuya neden oluyor. Çoğu kanser türü için tek sağlam test olan doku biyopsileri ağrıya sebep olabilir ve kanserin yayılma potansiyelini artırabilir. Ayrıca enfeksiyona da neden olabilir. Doku biyopsileri belirtiler geliştikten sonra alınma eğilimindedir ve bu da erken tanı için oldukça geçtir. Yeni bir tanı aracı ile bazı hastalıkların belirlenmesi daha kolay yapılabilir.
Vücudumuzda kan, idrar ve tükürük gibi sıvılar boyunca hareket eden eksozomlar adı verilen küçük keseler vardır. Bu eksozomlar hücresel iletişimde önemli bir rol oynarlar ve hücreler arasında genetik malzemeleri ve proteinleri “getirip götürür”ler. Exosome Diagnostics şirketinin CEO’su James McCullough bunu vücudumuzun posta sistemi gibi düşünebileceğimizi söylüyor.
Laguna Design/Getty Images
Exosome Diagnostics şirketi zarar verici hücrelerin varlığına işaret eden mutasyonları içeren RNA’yı analiz etmek ve bu mutasyonları haber veren “haberci”leri yakalamak için bir test geliştirdi. Başka bir şirket, Caris Life Sciences şirketi belirli tümörlerle bağlantılı olan eksozomların yüzeyinde proteinleri araştırıyor. Her iki grup da 2014 yılında ilk ticari eksozom testini tamamlamak için yarış içinde. Prostat kanseri için Exosome Diagnostics şirketi idrardaki izole edilmiş eksozomları tanımlıyor ve Caris Life Sciences şirketi de prostat kanseri ile meme kanserini bir kan testi ile tespit etmeyi hedefliyor.
Önemli klinik çalışmalar halen devam etmektedir. Exosome Diagnostics şirketinin tekniği zaten kandaki beyin kanserini gösteren mutasyonların tespit edilmesinde umut verici olduğunu göstermişti. 2014 yılında, 18 tıp merkezi bu yöntemi daha ileriye götürmek için değerlendirecekler. Exosome Sciences şirketi ile araştırmacılar idrardan izole edilmiş eksozomları kullanarak hepatit B ve C ile AIDS’i tespit etmek amacıyla ilk evre klinik çalışmalarına başlayacaklar.
Bu teknolojinin olası potansiyelinin geniş olduğu görünüyor. Lenfoma, tüberküloz ve Parkinson hastalıkları bu tanı aracıyla da tespit edilebilir. Eksozom testleri bir hastalığın sürecinin izlenmesi ve tedavilerin etkinliğinin izlenmesi amacıyla da kullanılabilir.
2014 yılında bilimde daha başka neler bekliyoruz? Beklentilerimizi yeni yazılarımızda paylaşmaya devam edeceğiz.
Gökhan Atmaca, MSc. twitter.com/kuarkatmaca | facebook.com/anadoluca
Kaynak: http://www.popsci.com/article/science/year-science-2014
