ISON Kuyrukluyıldızı Hayatta Mı?

ISON Kuyrukluyıldızı hayatta kalma mücadelesini kazandı ve artık Güneş’in etkisinden uzaklaşmak üzere. Belki umduğumuz gibi olmadı, aslında istediğimiz gibi demeliydim. Bekliyorduk ki, Güneş’ten çok az zararla kurtulsun ve Dünya’nın yakınlarından geçerken heybetiyle, gösterişli kuyruğuyla, parlaklığıyla bizleri mest etsin. Neyse sağlık olsun diyoruz, hayatta ya!

Yukarıdaki hareketli görüntüde 28 Kasım 2013’te ISON kuyrukluyıldızının Güneş’e doğru yol almasını ve Güneş ile temasını görüyorsunuz. 29 Kasım sabah saatlerinde ise Güneş ile olan temasından ayrılışını. “ISON Kuyrukluyıldızı Güneş’ten Kurtulabildi Mi?” yazısında paylaştığım görüntülerde olduğu gibi ISON’un küçük de olsa bir parçası kurtuldu, ve hatta çekirdeğinin bir kısmı da geriye kalmış. Dolayısıyla hemen hemen herkesin öldü, bitti, parçalandığı dediği ISON sanki bir zombi gibi hayata geri döndü ve şu an edindiğim bilgiye göre de beklenen rotasında yoluna devam ediyor. Sadece biraz daha az parlak, biraz daha gösterişsiz kuyruğu var ve biraz daha küçük. Yine de olsun değil mi? #ISONsevenler olarak 🙂

ISON’un hayatta oluşunu fotoğraf ile de belgeleyelim:

Şimdi ne olacak? Açıkçası herkesin merak ettiği sorular şunlar genelde: “Bu geriye kalan ISON’un parçaları Dünya’nın yakınlarından geçecek mi? Eğer böyle bir geçiş olacaksa daha önce söylenildiği gibi çıplak gözle görebilecek miyiz? Bu temastan çok daha güçlü çıkması olası mı?” Bunlar için uzmanların yanıtları ise ki ben bunları sosyal medya üzerinde birebir ISON üzerine çalışan bilim insanlarını baz alarak söylüyorum henüz bilgi vermenin yanlış olacağını söylüyorlar. Onlardan bazılarının kafalarının karıştığına dair ipuçlarını bile önceki yazımızda vermiştim. Muhtemelen teleskopla iyi bir gözlem yapma şansı elde edecek amatör gökbilimciler dahil, şimdilik bunu söyleyelim. Zamanla göreceğiz değerli okuyucular.

İşte yukarıda bahsettiğim sorulara ABD’de Deniz Kuvvetleri Araştırma Laboratuvarı’nda astrofizikçi Karl Battams ISON kuyrukluyıldızını en yakın takip edenlerden biri ve ISON hakkındaki bazı sorulara verdiği cevaplar şöyle:

• ISON kuyrukluyıldızına ne oldu? Hâlâ hayatta mı?

Bu büyük bir soru ve biz bu konuda çok açık bir cevaba sahip değiliz henüz ama orada emin olduğumuz birkaç şey var. İlki, ISON’un Güneş’in milyon derecelik koronasından geçişi sırasında, tozlu/gazlı koması (kuyrukluyıldız saçı) oldukça uzakta yandı ve açıkça görülüyor ki iyi bir toz hayatta kaldı (Güneş’ten uzaklaşan toz bulutunu herkes gördü sanırım). İkincisi, koronadan ortaya bir şey çıkmış. Bu çıkan şey bir kuyrukluyıldız da olabilir ya da sadece kalıntıları da. Bunun ne olduğunu şimdi söyleyemeyiz.
Kesinlikle bir sürü toz var ve bu tozu üreten şeyin ne olduğunu tartışıyoruz. Fakat bu küçük bir çekirdek veya bir parça moloz ve önümüzdeki günlerde kaybolacak kuyrukluyıldız parçaları da olabilir. Şu an orada herhangi bir gaz üretimi olup olmadığını bulmamız gerekiyor. Güneş’e yakın olduğundan dolayı şu an ISON hakkında hiçbir veri yok. Eğer orada gaz varsa, büyük bir ihtimal aktif bir çekirdek ile karşılaşacağız, eğer hemen hemen hiç gaz yoksa muhtemelen çekirdeğinden geriye bir şey kalmamıştır.

• Eğer orada bir çekirdek varsa, ne kadar büyüktür?

Bu konuda uzayaraçları verilerinden şimdiye dek gelen bilgilere göre bunu söyleyebilmenin hiçbir yolu yok. Biz Hubble Uzay Teleskobu’nun ISON’u gözlemlemesini beklememiz gerekecek. En geç Aralık ayının ortalarında bunun olacağını düşünüyorum. Ama şunu söyleyebilirim ISON’un o birkaç hafta önceki büyük çekirdeğinden daha küçük bir çekirdekle karşılaşabiliriz.

• Çıplak gözle görülebilecek mi? Ne zaman? Ne kadar parlak olacak?

Bu kesinlikle hem sık sorulan hem de zor bir soru. Bizim hâlâ onu çıplak gözle görebileceğimizi bilmiyorum ama LASCO görüntülerine göre gece gökyüzünde çıplak gözle görmemiz pek olası görünmüyor. Ancak dünyadaki seçkin astrofotoğrafçıların bazı şeyler görüntüleyebileceklerinin mümkün olacağını sanıyorum. Umarım çıplak gözle görülememesi konusunda yanılıyorumdur.
ISON hâlâ hepimizi şaşırtmaya devam ediyor.

• ISON’un yörüngesinde bir değişiklik var mı? Dünya için tehlikeli olabilir mi?

Bu soru da çok sık soruluyor. Kesin bir cevap vereceğim. Bu cevap da hayır olacak, ISON’dan geriye kalan olabilir, bir çekirdek ya da toz bulutu adına ne derseniz deyin aynı yörüngesinde devam edecek. Dolayısıyla Dünya’ya da bir zarar vermemiş olacak, hatta yanımızdan sessizce uzayın derinliğinde kaybolup gidecek.

ISON konusunda Türk bilim insanlarından da yorumlar, bilgiler paylaşılmaya başlandı sonunda! Değerli bilim insanlarımızdan, Prof. Dr. Ethem Derman hocamız sosyal medyadaki sayfasında ISON hakkında şu yorumlarda bulundu:

“ISON’a Ne Oldu?

Güzel bir fıkra vardır, bir yaşlı boğa ile genç boğa tepeden aşağıya bakıyormuş diye başlar, gerisi anlatılmaz. Ben bekledim, doğru dürüst bir haber bekledim ama herkes parçalandı dedi, öldü yok oldu dedi, ben yine bekledim, uzmanlar bu konuda neler diyor diye.

ISON parladı şaheser bir parlaklığa ulaştı enberi noktasına gelinceye dek. Fakat tam o noktada güneşin gazabına uğradı. İngilizcede kuyrukluyıldızlar, dişi (she) olarak algılanıyor. Güneş önce tüm kuyruğunu kendisine çekti, ondan sonra da saçını başını yoldu, tam bizim magandalar gibi. SDO gözlemevi onu göremedi bile, çünkü güneş onu o kadar soymuştu ki… Ama o her kadın gibi akıllıydı, oraya geldiğinde saatteki hızı 1.4 milyon km’e çıkmıştı, o hızla güneşin elinden kurtuldu.

Aynı türden yani güneşe yakın geçen kuyrukluyıldızlardan olan LoveJoy da benzer bir saldırıya uğramıştı, fakat sonradan parlaklaşmıştı. Şimdi birçok gökbilimci bu kadının yavaş yavaş giyindiğini, makyajını yaptığını ve şalını arkasına sarkıtarak yine tüm o güzelliğini bize göstereceğini umut ediyorlar. Biz gökbilimciler güzeli severiz.”

“Yüzyılın kuyrukluyıldızı” olma şansını büyük ihtimalle kaybeden ISON, Güneş’i tam anlamıyla fethedemedi ama gönülleri fethetti ve aslında efsanevi bir kuyrukluyıldız hikayesini geride bıraktı ve hatta hâlâ bu hikaye yazılıyor. Ne dersiniz, efsanevi bir kahraman olmadı mı şimdi ISON?

Gökhan Atmaca, MSc. facebook.com/anadoluca | twitter.com/kuarkatmaca

ISON Hakkında: “Ya ben Güneş’i alacağım ya da Güneş beni alacak.” ISON Kuyrukluyıldızı