Dünya benzeri ötegezegen arayışı ile bilim insanlarının yaşam arayışı ve gelecekte olası yaşanabilir gezegen araştırmaları sürüyor. Öyle ki bu araştırmalar, NASA’nın 2009 yılında Kepler uzay aracını uzaya fırlatması ile birlikte büyük bir ivme kazandı.
Şubat ayında, Harvard Üniversitesi’nden bir araştırma grubu sadece 13 ışık yılı uzaklıkta olası Dünya benzeri bir gezegen bulduklarını duyurmuşlardı. Kırmızı cüce yıldızların yörüngesinde dolanan bu gezegenlerin dolanma sıklıkları (prevalence) ayrıntılı olarak incelendi ve yaşanabilir bölgelerin yaklaşık yüzde 15’i içinde Dünya büyüklüğünde gezegenlerin var olduğu ortaya kondu. Kırmızı cüceler bizim Güneşimizin üçte biri kadar büyüklüğe ve binde biri kadar parlaklığa sahiptir.
Bu hafta ABD’nin Ulusal Bilimler Akademisi’nin bir dergisi olan PNAS’ın çevrimiçi baskısında, Berkeley’de California Üniversitesi’nden bir grup araştırmacı, Dünya benzeri gezegenlerin bizim Güneşimize daha çok benzeyen yıldızlar etrafında nasıl yaygın olduklarını inceledikleri bir çalışma yayınladılar.
Bu çalışma bizim Güneşimize daha çok benzeyen yıldızlar için yaklaşık yüzde 22’sinde yani 5 yıldızdan birinde yaşanabilir bölge içinde bulunan Dünya büyüklüğünde gezegenlere sahip olduklarını buldular. Bu yaşanabilir bölge Dünya’nın Güneş’ten aldığı gibi gezegenlerin bir yıldızdan aynı miktarda yıldızsal enerjiyi aldıkları yörüngeleri içermektedir. Dünya büyüklüğündeki gezegenler bir veya iki Dünya büyüklüğü arasında büyüklüklüğe sahip olan gezegenlere denilmektedir. Belki de bu çalışmanın en heyecanlı yanı Dünya’ya en yakın potansiyel Dünya benzeri gezegenin 12 ışık yılı uzaklığında olduğunun bulunmasıdır.
NASA’nın dünya benzeri gezegenleri keşfetme misyonuyla 7 Mart’ta uzaya fırlattığı uzay aracı Kepler‘den gelen veriler kullanılarak California’dan Erik Petigura ve çalışma grubu Dünya’dan çıplak gözle de görülebilen 42000 G- ve K tipi yıldızı analiz ettiler. Bu yıldızların yüzey sıcaklıkları Güneş’ten biraz daha sıcak olan 5778 Kelvin’den 4100 Kelvin aralığında değişmektedir. Bu sıcaklık değerlerini kıyaslamak için göz önünde bulundurursak, bu analiz edilen yıldızlar önceki zamanlarda çalışılan M-sınıfı kırmızı cücelerden daha sıcaktır.
Petigura’nın bu yılın başlarında yayınladığı başka bir makalesinde Dünya kadar küçük gezegenlerin yörüngelerindeki dolanma sıklığını incelemişti. Ancak bu gezegenler Dünya’nın yörüngesinden Güneş’e daha yakın yıldızları içeriyordu. Bu hafta yayınlanan çalışmalarında ise gökbilimciler, Dünya’ya benzer ılık sıcaklıklara sahip gezegenleri incelediler.
Bu inceledikleri 42 bin yıldızdan Dünya’nın büyüklüğüne ve yörüngesine benzer bir uyuma sahip 603 gezegen buldular. Fakat geride kalan, hesaplanmayan gezegenlerin sayısı da önemli miktarda. Gökbilimciler TERRA adı verilen bir yazılımla Kepler’in alanında yıldızların yörüngesinde dolanan buldukları tüm gezegenler ile sorunları birleştirince, ulaştıkları Dünya benzeri gezegen sayısı toplam 8000’i buldu.
Dünya’nın özelliklerine ve konumuna benzer gezegenler hakkında daha fazla bilgi öğrenmek yaşam ve hatta gelecekte yaşanabilir alanlar arayışı için bilim insanlarına elbette ki yardımcı olacaktır. Petigura da şunları ifade ediyor, “Bizim Dünya 2.0’ı bulduğumuzu söylemiyorum ama bu soruya cevap için önemli bir basamaktayız.”
Gökhan Atmaca, MSc. facebook.com/anadoluca | twitter.com/kuarkatmaca
Nanoölçek Aygıtlar ve Taşıyıcı İletimi Grubu
Kuark Bilim Topluluğu
Kaynak:
Lindsey Kratochwill, One In Five Sun-Like Stars Have Earth-Like Planets, Popular Science