Uzun yıllar boyunca bilim insanları bizim galaksimiz Samanyolu’nun onun en yakın komşusu olan Andromeda Galaksisi ile 3 milyar yıl içinde ilk kez çarpışmalarını bekliyorlardı. Fakat şimdi St Andrews Üniversitesi’nden Hongsheng Zhao’nun liderliğinde bir grup Avrupalı gökbilimci çok farklı bir fikir öne sürüyorlar: bu iki yıldız sisteminin daha önce yaklaşık 10 milyar yıl önce ilk kez çarpıştıklarını ve bizim kütleçekimi anlayışımızın temelden yanlış olduğunu öne sürüyorlar. Aslında bu düşünce dikkate değer. Çünkü iki galaksinin ve onların uydularının gözlenen yapısını açıklayacaktır, ama günümüze kadar bazı şeylerin hesaba katılması zor olmuştur. Dr. Zhao 4 Temmuz’da St Andrews Üniversitesi’ndeki RAS Ulusal Astronomi Toplantısı’nda bu yeni çalışmasını sundu.
Andromeda Galaksisi’nin bir görüntüsü. Credit: Adam Evans
Yaklaşık 200 milyar yıldızdan oluşan Samanyolu Yerel Grup adı verilen galaksiler grubunun bir parçasıdır. Astrofizikçiler Yerel Grubun kütlesinin çoğunun görünmez olduğunu ve karanlık maddeden oluştuğunu teori olarak sunuyorlar. Çoğu kozmolog ise tüm evrenin karşısında bu maddenin normal/sıradan maddeden beş kat daha ağır olduğuna inanıyorlar. Andromeda ve Samanyolu’nun her ikisindeki karanlık madde galaksiler arasındaki gravitasyonel çekimi evrenin genişlemesinin üstesinden gelecek şekilde yeterince güçlü yapar. Yani her iki galaksi birbirine yaklaşık saniyede 100 km hızla hareket ederler, gelecekte 3 milyar yıl içinde bir çarpışma da bu nedenle bekleniyor. Ancak bu model yani 3 milyar yıl sonra bir çarpışmanın gerçekleşeceğini öngören model bir yüzyıl kadar önce Newton tarafından geliştirilen ve Einstein tarafından değiştirilen kütleçekiminin geleneksel modeline dayalıdır ve bizim etrafımızda gördüğümüz galaksilerin bazı özelliklerini açıklayabilmektedir. Dr. Zhao ve onun araştırma grubu günümüzde herhangi galaksi veya küçük galaksi grubunun toplam gravitasyonel çekimini başarılı bir şekilde tahmin etmek için tek yolu bulduklarını öne sürüyorlar. Galaksilerdeki yıldızların ve gazın hareketini ölçmeden önce ilk kez 1983 yılında İsrail’deki Weizmann Enstitüsü’nden Prof. Mordehai Milgrom’un önerdiği modelden yararlanmanın gerekliliğini savunuyorlar.
Bu değiştirilmiş kütleçekimi teorisi (Modified Newtonian Dynamics-MOND-) Newton ve Einstein ile yapılan tahminlerden ayrılarak büyük ölçeklerde kütleçekiminin nasıl farklı davranacağını açıklamaktadır.
Bu yeni modelde, Samanyolu ve Andromeda hâlâ gelecek birkaç milyar yıl içinde tekrar birbirleri ile çarpışmaya doğru gittiklerini söylüyor ama bu tıpkı bir “deja vu” etkisi gibi hissettirecek. Çünkü onlar bu yeni modele göre daha önce de çarpışmışlardı. Sonuç olarak bu yeni model ile evrenin bizim güncel anlayışımız için derin sonuçları olacağını gelecek yıllardaki araştırmalarda görebileceğiz. Araştırmacılardan biri hatta öyle ileri gidiyor ki, bu yeni model doğruysa “evrenin tarihinin sıfırdan yeniden yazılması” gerektiğini ifade ediyor.
Haberin detaylarını Phys.org’dan inceleyebilirsiniz.
Gökhan Atmaca, MSc. twitter.com/kuarkatmaca | facebook.com/anadoluca
