Bu yıl 5 Haziran’da gerçekleşecek olan Venüs Geçişi, gelecek sefer ise tam 105 yıl sonra! Bu nedenle de 5 Haziran’da Venüs’ün Güneş’in önünden geçişi daha bir önemli. Çünkü bugün göremeyenler büyük olasılıkla bu geçişi bir daha göremeyecek.
Güneş tutulması kadar ilgi çekici bir olay olmasa da Venüs geçişi, ender gerçekleşen astronomi olaylarından biri olduğu için özellikle de astronomi meraklıları tarafından heyecanla beklenmektedir.
8 Haziran 2004'te gerçekleşen Venüs geçişi. Kanarya Adaları'ndaki Dutch Open Telescope'dan Frans Snik tarafından fotoğraflanmış.
Venüs geçişi yüzyılda bir çiftler halinde olur. Örneğin bizim karşılaştığımız bu Venüs geçişi 2004 Haziran’ında gerçekleşmişti ve şimdi Haziran 2012’de tekrar gerçekleşerek çifti tamamlamış olacak. 2117 yılında ise bu çift geçiş bir daha gerçekleşecek. Nadir gerçekleşen bir olay olmasına rağmen neredeyse tüm dünya üzerinden görülebilir. Öyle ki Antartika kıtasında bile bu geçişi gözleyecek gözlemciler olacak.
Yaklaşık 7 saat sürecek olan Venüs geçişinin sadece 2 saatlik kısmını ülkemizden izleyebileceğiz. Güneş doğarken Venüs’ün onun önünden geçişini görebileceğiz. Dolayısıyla 6 Haziran sabahı Venüs geçişini gözlemlemek isteyenler doğu ufkunu en iyi görebilecek yerleri seçmeleri gerekiyor.
Venüs’ün Güneş’in önünden bu geçişi aslında Venüs’ün Dünya’ya en yakın olduğu anlamına da gelir. Hatta bu zamanda Venüs’ün büyüklüğü diğer gezegenlere göre de büyük olur. Dolayısıyla bu geçiş sırasında Venüs’ün en iyi gözlemini yapabilme şansı da bulmuş olabiliriz.
Peki nasıl gözleyebiliriz? Venüs geçişi tıpkı Güneş tutulmalarında olduğu gibi bir Güneş filtresi kullanılarak izlenebilir. Güneş tutulmalarında bu filtreden Güneş’e baktığımızda Ay’ı bir karanlık bir leke olarak görürken eğer tam Güneş tutulması ise o lekenin tüm Güneş’i kapladığını görebiliyorduk. Bu olayda da benzer olarak Venüs, Güneş’in önünden geçerken filtrede küçük bir siyah leke şeklinde karşımıza çıkacak ve ülkemizden bu geçişin son evrelerini izleyeceğimiz için o küçük leke kaybolana kadar Venüs’ün geçişi sürmüş olacak. Teleskop, dürbün gibi araçlar ile bu gözlemi yaparken kesinlikle filtre kullanmayı unutmamak gerekiyor. Zira Güneş’e çıplak gözle bakmak zararlıdır ve teleskop, dürbün gibi bir araçla bakmak ise çok daha tehlikelidir. Bu tür durumlar körlüğe yol açabilir. Filtreler için de bu iş için özel yapılmış filtrelerin seçilmesi gerçekten önemli.
Venüs geçişini izlemek için belki de en iyi yöntem üniversitelerdeki astronomi kulüplerinin, rasathanelerimizin yapacağı etkinliklere katılmak olacaktır. Bu tür yerlerde hem astronomi hakkında bilgiler edinirken hem de bu geçişi daha iyi gözlemleme fırsatı bulabilirsiniz. Sanıyorum ki ilgili üniversitelerimizde böyle etkinlikler düzenlenecektir. Web sitelerini takip edebilirsiniz.
Teknoloji gelişti ve bu geçişi uzaydan da izleyebileceğiz. NASA’nın geçtiğimiz yıllarda Güneş’i takip etmek amacıyla gönderdiği Güneş Dinamiği Gözlemevi (Solar Dynamic Observatory) isimli aracı uzayın derinliklerinde bu geçişi izliyor olacak. Bu sırada Hubble uzay teleskobunun kalitesinde bu nadir olaya ait fotoğrafları da yakalayacak.
5-6 Haziran 2012’de dünyanın dört bir yanından astronomi tutkunlarının gözleri gökyüzünde sadece bir noktaya odaklanmış olacak: Venüs!
2012 Yılı Venüs Geçişi ile ilgili görselleri ve gelişmeleri 6 Haziran’dan itibaren Facebook sayfamızdan bildirmeye çalışacağız, takip edebilirsiniz: http://www.facebook.com/kuarkorg
Hazırlayan: Gökhan Atmaca http://facebook.com/anadoluca | http://twitter.com/kuarkatmaca
Kaynak:
http://science.nasa.gov/science-news/science-at-nasa/2012/18may_venustransit/
