Elektrik Ve Manyetizma 17
Faraday Kafesi
Bir uçak yıldırım çarpmasından nasıl korunur? Uçak seyahatlerinde yolcuların can güvenliğini sağlayan temel ilke aslında bir Fizik yasasından başka bir şey değildir. Faraday kafesi sayesinde uçak seyahatlerinde yolcular yıldırımlara karşı güvenli bir yolculuk yapmaktadırlar. Peki Faraday kafesi nedir? Fiziksel olarak anlamı nedir? Bir Faraday kafesi güçlü elektrik alanlar ve elektromanyetik alanlardan kendi iç kısmını koruyan […]
Maxwell Denklemleri
Maxwell denklemleri Lorentz kuvveti yasası ile birlikte klasik elektrodinamik, klasik optik ve elektrik devrelerine kaynak oluşturan bir dizi kısmi diferansiyel denklemlerden oluşur. Aslında bu alanlar modern elektrik ve haberleşme teknolojilerinin altında yatan önemli alanlardır. Maxwell denklemleri elektrik ve manyetik alanların yükler ve akımlar tarafından nasıl değiştirildiği ve üretildiğini tanımlamaktadır. Bu denklemler sonra İskoç fizikçi ve matematikçi […]
Faraday Yasası
Değişen bir manyetik alan elektromanyetik indüksiyonun Faraday yasasına göre elektriksel potansiyel farka karşılık gelen bir elektrik akımı indükleyecektir. Elektriksel ve manyetik olaylar yakından bağlıdır ve birbirinden ayrılamazlar. Ancak fizikçiler bu bağlantıyı 19. yüzyıla dek tam olarak anlamamışlardı. 19. yüzyılının ilk dönemlerinde fizikçiler elektriğin ve manyetizmanın birbiriyle bağlantılı olduğundan şüpheleniyorlardı ama henüz bir bağlantı bulamamışlardı. 1820 […]
Manyetizma İçin Gauss Yasası
Fizikte, manyetizma için Gauss yasası Maxwell denklemlerinden biridir. Bu yasa B manyetik alanın diverjansının sıfıra eşit olduğunu söyler. Bu ise manyetik tek kutupların var olmadığı anlamına gelir. Manyetik yüklerden ziyade manyetizma için temel eleman manyetik dipoldür. Manyetizma için Gauss yasası diferansiyel formda ve integral formda olmak üzere iki şekilde yazılabilir. Bu formlar diverjans teoreminden dolayı […]
Ampere Yasası
Klasik elektromanyetizmada, Ampere yasası 1826 yılında Andre-Marie Ampere tarafından keşfedildi. Bu yasa elektrik akımı geçiren kapalı bir ilmek etrafında manyetik alanın oluşması ile ilgilidir. James Clerk Maxwell bu yasayı 1861 yılındaki “On Physical Lines of Force” isimli makalesinde hidrodinamik kullanarak tekrar türetmiştir. Ayrıca Ampere yasası Maxwell denklemlerinden biridir. Ampere yasası ile manyetik alanı nasıl hesaplayacağımızı […]
Biot-Savart Yasası
Elektromanyetizmada Biot-Savart yasası bir elektrik alan tarafından üretilen manyetik alanı tanımlayan bir denklemdir. Bu yasa manyetik alanın elektrik akımının büyüklüğüne, yönüne, uzunluğuna ve ona yakınlığına bağlı olduğunu söyler. Ayrıca Biot-Savart yasası manyetostatik yaklaşımda da geçerlidir ve manyetizma için Gauss yasası ve Ampere’nin devre yasası ile de uyumludur. Yasa adını 1820 yılında elektrik akımı ile manyetik […]
Manyetik Kuvvet
“Elektrik ve Manyetizma” isimli yazı dizimizin bir önceki yazısında manyetizmaya bir giriş yapmış, manyetik alanı ve Lorentz kuvvet yasasını tanımlamıştık. Bu yazımızda manyetizmanın aslında hareketli yüklerin bir diğeri üzerine sarf ettiği kuvvetten başka bir şey olmadığını göreceğiz. Elektrikte yüklerin birbiri üzerine sarf ettiği kuvvet elektrik alan ile yükün çarpımı olarak ifade ediliyordu. Bu kuvvet de […]
Manyetizma ve Manyetik Alan
Milattan önce beşinci yüzyılda Manisa’da eski Yunanlılar demir parçalarını çeken bazı kayalar olduğunu biliyorlardı. Manisa (Magnesia) civarında oldukça bol olan bu kayalara mıknatıs denilmektedir. İngilizcesi “magnet” olan mıknatıs, İngilizce dilinde manyetizma yani “magnetism”den ileri gelmektedir. Demir oksitten oluşan kayalar da manyetit (ing. magnetite) olarak adlandırılır. Milattan sonra 1100 yılında Çinlilerin manyetit iğneler kullanarak pusula yaptıklarını […]
Elektromotor Kuvveti (emk) Nedir?
Elektromotor kuvveti veya emk, bir elektrik devresinde elektrik akımının akmasını nasıl sağlar? Elektrik ve Manyetizma isimli yazı dizimizdeki bu yazımızda bu soruya cevap bulmaya çalışacağız. Bir kapalı devrenin parçası olmayan bir iletkene E1 gibi bir elektrik alan uygulandığında, sadece çok kısa süreliğine akım akışı olur. Çünkü yüklerin uçlarda birikmesi ters yönde bir E2 elektrik alanı […]
Ohm Yasası, Özdirenç ve İletkenlik
Çoğu elektriği ileten iletkenler için, üzerlerinden akan elektrik akımı onlara uygulanan gerilimle doğru orantılıdır. Ohm yasasının bir mikroskobik görünümü göz önüne alındığında, elektrik akımının iletkendeki elektrik alanla orantılı olan yüklerin sürüklenme hızı gerçeğine bağlı olduğu bulunmuştur. Gerilimin akıma oranı direnç olarak adlandırılır, ve eğer oran geniş bir gerilim aralığı boyunca sabitse, iletken malzemenin ohmik bir […]