ISON kuyrukluyıldızı bilmecesinde beklenen an geldi ve tüm dünya bir kuyrukluyıldızın daha Güneş’in o çok güçlü çekim etkisine ve muazzam sıcaklığına dayanamadığını gördü. Tam olarak yok olmadı demeyi umut ediyordum ama öyle olmadı. Geriye çok az bir parçası kaldı. Bunu söylememek için aslında saatlerdir Güneş’i gözleyen uzay araçlarının verilerinin güncellenmesini bekledim ama o beklediğimiz, umduğumuz son gerçekleşmedi. ISON’u Güneş’e kaptırdık bir anlamda. ISON’la ilgili süreci anlattığım “Ya ben Güneş’i alacağım ya da Güneş beni alacak: ISON Kuyrukluyıldızı” yazısından sonra bu yazıda ISON’un Güneş’e en yakın olduğu zamanı ve sonrasını ele alacağım. Birkaç fotoğraf ve videomuz ile ISON macerasının nasıl son bulduğunu aktarmış olacağım.
Öncelikle ISON’un Güneş yakınlarında geçen birkaç saniyeye sığdırılan iki günlük görüntüsünü verelim:
(Görüntüyü beklemeniz gerekebilir.) Kaynak: NASA Science
Güneş ile neredeyse temas anı (aslında Güneş’e yaklaşabildiği en yakın konum kastediliyor)
Kaynak: NASA
Temas sonrası diyebileceğimiz bir zamanda ISON’dan geriye kalan kısmı aşağıda görebiliyorsunuz. Bu görüntüden sonra acaba ISON bir şekilde kurtuldu mu diye umut etmiştik ama sonra çekirdeğinden eser kalmadığı yönünde bilgiler geldi.
Temastan sonra… Bir parça ISON kalıntısı var… Kaynak: NASA
Bu üstteki görüntü bundan sonraki zamanlarda tartışılacak bir konu gibi görünüyor. Hatta şu sıra, bizim için gecenin bir vakti diyelim ESA’da olsun NASA’da olsun ya da dünyanın diğer kalan kısımlarındaki gökbilimciler ve meraklıları bu konuyu tartışıyorlar. Aslında birkaç saat içinde (şu an saat 00:37) başka veriler de gelecek ama çekirdekten bir iz yok gibi görünüyor. Bu da ne kadar bir parça kalsa da ISON’un o gösterişinden uzak kaldığını gösteriyor.
ISON’un Güneş ile teması ve sonrası (doğrudan NASA’nın sayfasından bu görüntü alındığı için şu an yazının yayınlandığı saatten sonraki kısımları da yani en güncel bir şekilde ISON’un durumu gösteriliyor)
ISON kuyrukluyıldızından geriye ne kaldı sorusunun 29 Kasım 2013 00:43 itibariyle cevabı aslında şu görüntüde yer alıyor:
Kaynak: ESA/NASA
Bu gecelik son bilgiler böyle. Büyük ihtimal ISON kuyrukluyıldızının artık “yaşamıyor” olduğunu söyleyebiliriz. Ümit Fuat hocam, elveda ISON bile dedi. Ben hâlâ bir umut var diyenlerdenim. O yüzden yeni verileri de bekliyor olacağım. Umut edenler arasında yalnız da değilim, COMETISON2013 platformu örneğin, eğer ISON kuyrukluyıldızı yaşıyorsa konumuyla vs ilgili olası verileri yayınlıyorlar. Şu sayfadan bakabilirsiniz: http://www.cometison2013.co.uk/perihelion-and-distance/ (Bilgiyi veren Murat hocama teşekkür ederim).
Tüm bunlar olurken, Avrupa Uzay Ajansı ESA’dan şöyle bir açıklama geldi “ISON kuyrukluyıldızı yalnız değildir, SOHO uzay aracı her 3 günde 1 2500’den fazla kuyrukluyıldız keşfediyor”. Ancak bilmiyorlar ki, ISON’un yeri farklıydı.
Bir umut bekliyor olsak da, ISON kuyrukluyıldızı eğer Güneş’ten kurtulabilseydi Dünya yakınlarına geldiğinde nasıl görüneceğini merak edenler için 2011 yılındaki Lovejoy kuyrukluyıldızından daha gösterişli ve uzun bir kuyruğa sahip olabileceğini beklediğimizi söylemeliyim. İşte 2011 yılında Güneş’ten 100.000 kilometre uzaktan geçmeyi başarıp gelebilen Lovejoy kuyrukluyıldızından bir görüntü:
Credit: Alex Cherney, TWAN
29 Kasım 2013 saat 01:43 ve ISON’dan yeni bir görüntü var. Şu an bilgi eksikliği var. Kaynaklarımızdan biri işin içinden çıkamadığını “Dear ISON, WTF?” şeklinde tweet atarak belirtti.
Kaynak: ESA/NASA
Gece saat 02:33 itibariyle NASA bir video yayınladı ve bu paylaşım sırasında “ISON Kuyrukluyıldızının kaderi belli değil. Ancak Güneş’ten kurtulamamış olabilir.” şeklinde bir de açıklama eklendi. Video ise şöyle:
Sabah (29 Kasım 2013 sabahı) itibariyle ISON kendini büyük ihtimalle kurtarmış gibi görünüyor, üstelik çekirdeğinden küçük bir parçanın bile geriye kaldığı düşünülüyor. Şu görüntüyle de geriye kalan bir parçanın Güneş’ten kurtulmak üzere olduğunu görebilirsiniz
(Görüntünün gelmesini bekleyebilirsiniz)
Aynı görüntüleri STEREO uzayaracından da izleyebilirsiniz:
STEREO üzerinden…
ISON’un geleceği hakkında bilgilerin birkaç gün içinde netleşeceğini söylüyor bilim insanları. Ancak dün akşam yok olduğu düşünülürken birden bir parçanın geriye kaldığının görülmesi ve bunun üzerine “öldü mü yaşıyor mu” tartışmalarının bilim insanları arasında gerçekleşmesi ISON kuyrukluyıldızı için Schrödinger’in kedisine atıfta bulunularak “Schrödinger’in Kuyrukluyıldızı” yorumlarına neden oldu.
Yeni bilgiler geldikçe bu yazıda paylaşacağım. Yani bu yazıyı önümüzdeki birkaç gün güncel tutacağız. Güncel bilgileri Facebook sayfamızdan takip edebilirsiniz.
Gökhan Atmaca, MSc. twitter.com/kuarkatmaca | facebook.com/anadoluca
